Als je ongeveer 20 weken zwanger bent, kan je baby, jou en je omgeving horen met andere woorden is dat het begin van jullie eerste communicatie. Je baby gaat wellicht zelfs je stem herkennen, hij kan reageren op verschillende soorten muziek, stemmen en andere geluiden. Het is dus helemaal niet zo’n gek idee om af en toe eens tegen je zwangere buik te praten! Het is aan te raden om vanaf dat moment ook op te passen met harde geluiden, vb. concerten, omdat de baby daarvan kan schrikken.
Het communiceren met je baby start dus al tijdens je zwangerschap. Van zodra je baby geboren is, gaan wij, bewust en onbewust, met hem communiceren. Dit doen we door te lachen, aaien, praten, kusjes te geven,… Maar ook je baby communiceert met jou. In het prille begin voornamelijk door te huilen. Door te huilen wil je baby je iets vertellen: ik heb honger, ik ben moe, ik heb een vieze luier,… Maar ook de houding van je baby is een manier van communicatie, een gespannen of net ontspannen lichaam. Je vinger stevig vastnemen tijdens een voeding, je aankijken of eerder wegkijken.
Je baby als volwaardige communicatiepartner
Vanaf het moment dat je baby met jou communiceert, is hij aan het leren en daarom is de manier waarop jij reageert heel belangrijk. Geef je hem te eten als hij honger heeft? Krijgt hij een schone luier als hij daarom vraagt? Je baby leert dat er een reactie komt als hij communiceert.
Gelukkig leert je baby snel dat je ook op andere manieren dan huilen kunt communiceren. Eerst zal hij lachen naar iedereen, maar vanaf ongeveer 6 weken zal hij dit voornamelijk doen naar diegenen die hem het meest omringen. Je baby zal geluiden maken en hij heeft veel verschillende gezichtsuitdrukkingen, ook dit zijn waardevolle signalen die je iets vertellen.
Elke baby ontwikkelt zijn eigen unieke taal om met jou te communiceren. Reageert je baby vooral op visuele prikkels of eerder op auditieve of voelprikkels? Heeft hij vooral aandacht voor kleuren of is hij eerder geboeid door de andere kinderen? Ook dat vertelt je iets. En dan zijn er nog de vele subtiele signalen, zoals de richting waarin een baby kijkt, het speeltje dat zijn aandacht trekt, de manier waarop hij zich gedraagt na het drinken. Zo weet jij wat je baby’s aandacht trekt. Deze signalen vertellen hoe je baby zich voelt: zelfzeker, enthousiast, blij, voldaan, angstig of eerder twijfelend, …
De communicatie van je baby, zijn signalen, leren lezen en (h)erkennen is noodzakelijk om te kunnen inspelen op je baby zijn individuele behoeftes.
Reageren op de communicatie van je baby
Door gericht in te gaan op je baby’s communicatie leer je aan je baby dat hij belangrijk is, hij voelt zich gezien en gehoord. We noemen dit het sensitief-responsief reageren op de signalen van je baby. Je baby krijgt een gevoel van voorspelbaarheid en vertrouwen in zichzelf. Een belangrijke basis voor een goed welbevinden en een positieve identiteitsontwikkeling.
En, ook voor jou is het leuk om te voelen dat je een verschil maakt! Het doelgericht contact maken en veel praten met je baby zorgt in twee richtingen voor een fijne vertrouwensband.
Door gesprekjes te voeren met je baby stimuleer je de taalontwikkeling, bovendien leer je hem ook hoe communicatie werkt. Er is een beurtrol, jij spreekt en dan ik. Geef je baby steeds de kans om op zijn manier te reageren, geef hem de kans zijn eigen tempo te volgen. Steek de volgende hap bijvoorbeeld pas in je baby’s mondje als hij die terug opendoet.
Vertel aan je baby wat je opmerkt, benoem zijn gevoelens en wat je gaat doen. Bijvoorbeeld: ik zie dat je verdrietig bent, wat ben je blij, we gaan een verse luier aandoen, … Je stem is rustgevend, bovendien stimuleer je zo de taalontwikkeling. Ga ook in op de non-verbale signalen die je baby je geeft, pak hem even op als hij z’n armpjes uitstrekt.
Soms is het heel lastig om te ontdekken waarom je baby huilt, jullie moeten elkaar leren kennen. Na verloop van tijd zal je weten wat je baby met welk “huiltje” bedoelt.
Mag je je baby laten huilen?
De eerste 6 maanden zal je baby meestal enkel huilen als er echt iets is: het lukt niet om in slaap te vallen, hij wil geknuffeld worden, heeft honger, heeft buikkrampjes, een vieze luier,…
Je mag je baby even laten huilen, zo’n 10 minuten. Sommige baby’s huilen altijd even vooraleer ze in slaap vallen. Het kan voor hen noodzakelijk zijn om te ontprikkelen. Na ongeveer 6 maanden ontdekt je baby dat huilen en aandacht krijgen bij elkaar horen, hij wordt slimmer. Vanaf dan mag je je baby dan ook iets langer laten huilen, tenminste, als je zeker weet dat er echt niets aan de hand is.
Huilen om aandacht te krijgen is niet verkeerd! Je baby kan het enkel op deze manier uiten. Aandacht krijgen, geknuffeld worden en liefde voelen, zijn naast eten en slapen, de voornaamste levensbehoeften van je baby en aandacht geven, is één van jouw belangrijkste taken.
Jullie communicatie zal enkel groeien, er zal komt steeds meer interactie komen. Ook al begrijpt je baby je woorden in eerste instantie nog niet, de manier waarop je praat begrijpt hij wel en dat schept vertrouwen.
Natasja Mussche heeft een diploma orthopedagogie en heeft ervaring als begeleidster van kinderen en jongeren met gedrags- en emotionele stoornissen. De opleidingen over communicatie met baby’s, kinderen en jongeren die ze volgde hebben haar aan het denken gezet & geïnspireerd om aan de slag te gaan als zelfstandig kindercoach
