Geschreven door huisexpert kindercoach Natasja Mussche
Emoties zijn de gevoelens die kinderen hebben in een bepaalde situatie. Ze zijn aangeboren en universeel. Emoties zijn noodzakelijk om te kunnen overleven, ze helpen ons te communiceren. Ze bieden bescherming, maken behoeftes duidelijk en zorgen voor verbinding!
De 4 basisemoties
Er zijn 4 basisemoties, ook wel de 4 B’s genoemd: blij, bang, boos en verdriet.
Omgaan met emoties is moeilijk, soms ook wel ingewikkeld. Jonge kinderen, maar ook nog veel volwassenen, uiten hun emoties ongecontroleerd. Ze beschikken nog niet over alle vaardigheden die nodig zijn om dit op een gepaste manier te doen.
We moeten onze kinderen dus leren met hun emoties om te gaan. Dit gebeurt in verschillende fases: het leren herkennen, benoemen, accepteren, uiten en verwerken.
Jouw kind spiegelt zich aan jou
De groei en rijping van het zenuwstelsel, het eigen karakter van je kind, het tempo waarop je kind ontwikkelt en de sociale voorbeelden zorgen samen voor de emotionele ontwikkeling.
Gedurende de eerste levensjaren zal je kind veel leren van hoe jij als ouder omgaat met je emoties.
Naarmate de emotionele ontwikkeling vordert kunnen kinderen hun eigen gevoelens en die van anderen herkennen (ook wel de emotionele intelligentie genoemd). Ze krijgen tevens meer zelfvertrouwen en kunnen beteren omgaan met anderen. Een goede emotionele ontwikkeling zorgt ervoor dat je kind goed kan luisteren en ongeschreven regels begrijpt. Het zorgt voor zelfbeheersing en een gezonde portie doorzettingsvermogen.
Emoties als baby
De eerste ontwikkeling van onze emoties gebeurt reeds in de baarmoeder (vanaf zo’n 3 maanden zwangerschap). Emoties van de moeder worden doorgegeven aan het kind. Ook pasgeboren baby’s hebben emoties, al zijn die niet echt specifiek. Bovendien zijn er weinig mogelijkheden voor je baby om z’n gevoelens uit te drukken: lachen en wenen.
Je zal ontdekken dat je baby huilt omwille van verschillende emoties. Op 3 à 4 maanden ontwikkelen we woede, verdriet en verbazing. Rond 5 à 6 maanden angst. Als je baby 7 maanden is zal hij de emoties van zijn ouders imiteren. Een heel belangrijke basis voor het ontwikkelen van sociale vaardigheden.
Als je baby 9 maanden is kan hij duidelijk maken hoe hij zich voelt, vaak gebeurt dit heel uitbundig. Stilaan leert je kind begrijpen hoe de wereld in elkaar zit. Zijn nieuwsgierigheid laat hem veel nieuwe dingen ontdekken.
Peutertijd: ontdekking van eigen ‘ik’
In de peutertijd ontdekt je kind zijn eigen ‘ik’. Hij krijgt een eigen willetje.
Je zal merken dat je peuter soms dingen wil kunnen of doen die hij eigenlijk nog niet kan, met frustraties als gevolg. En zo ontstaan vaak de alom gekende driftbuien. Peuters hebben nog geen zelfbeheersing. Om hun emoties onder controle te houden is het dan ook belangrijk duidelijke grenzen aan te geven.
Zeg niet direct ‘neen’, probeer liever te zeggen hoe het wel moet en/of kan. Wist je dat het trouwens heel normaal is dat je peuter heel verlegen kan zijn?
Peuters, kleuters maar ook kinderen hebben weinig tot geen levenservaring, dit maakt dat ze emoties als sterker, heviger gaan ervaren.
Pas rond de leeftijd van twee jaar wordt je kindje zich bewust van zijn emoties. Het uiten van emoties gebeurt op deze leeftijd vaak door middel van lichaamstaal. Naarmate de taalkennis toeneemt zal je kind leren zijn gevoelens te verwoorden.
Naar school, leren wat wel en niet kan
Als je kleuter naar school begint te gaan gaat er een heel nieuwe wereld voor hem open. De emotionele ontwikkeling staat voor veel nieuwe uitdagingen. Door het samenspel met andere kinderen leren we wat wel of niet kan. Als ik boos ben mag ik dat tonen, maar ik mag het andere kindje niet slaan…
Kleuters kunnen nog heel bang zijn voor onbekende situaties, ze geven je kind een onveilig gevoel. Vanaf 4 jaar kennen de meeste kinderen het verschil tussen boos of verdrietig zijn. Vanaf 6 à 7 jaar kan je kind zich inleven in een ander, ze herkennen het gedrag en begrijpen hoe iets voor een ander kan aanvoelen.
Het vermogen om situaties en emoties te relativeren ontstaat pas rond de leeftijd van 9 jaar. De grootste emotionele ontwikkelingen maken we door tussen ons 6de en 12de levensjaar.
Luister en benoem als ouder
Als ouder kan je bijdragen aan een goede emotionele ontwikkeling! Stabiliteit en structuur aanbieden zijn een belangrijke basis. Erken je kind zijn emoties. Luister en benoem het gevoel. Oprecht, met aandacht, luisteren zorgt voor een beter contact. Door het gevoel te benoemen geef je bevestiging, je biedt veiligheid.
Emoties hebben altijd een oorzaak, ze zijn er niet zomaar. Ze liegen niet, emoties komen recht uit het hart. Als jij echt kan luisteren zal je kind ook leren luisteren, eerst naar zijn eigen emoties. Later ook naar die van anderen. Als je kind zich begrepen voelt zal het een gevoel van rust over zich heen krijgen en zich beter gaan voelen.
Leer je kind dat het zijn gevoelens mag uiten. Leer het ook dat dit niet op alle manieren kan. Probeer hierbij zelf je emoties onder controle te houden, bewaak je eigen grenzen. Kinderen imiteren!
Veel succes mama’s! 😉
Natasja Mussche heeft een diploma orthopedagogie en heeft ervaring als begeleidster van kinderen en jongeren met gedrags- en emotionele stoornissen. De opleidingen over communicatie met baby’s, kinderen en jongeren die ze volgde hebben haar aan het denken gezet & geïnspireerd om aan de slag te gaan als zelfstandig kindercoach
