Geschreven door huisexpert vruchtbaarheidsbegeleiding Rebecca Verhofstede
Het verlangen naar een kindje wordt bij jou en je partner steeds concreter: jullie fantaseren over de reisjes samen met je gezin, dromen van de knuffels met je kleine schat en maken al een lijstje met de leukste babynamen. Nu je aan kinderen denkt wil je jouw vrouwelijk lichaam graag wat beter leren begrijpen om zo optimaal te kunnen inspelen op de vruchtbare momenten tijdens je cyclus.
Volgens onderzoek en uit de praktijk blijkt de er vaak niet genoeg kennis is over de menstruele cyclus en het vrouwelijk lichaam. Heel veel vrouwen weten niet wanneer ze precies ovuleren en al helemaal niet aan welke lichaamssignalen ze hun eisprong kunnen herkennen. Je cyclus beter leren begrijpen en beleven, kan jouw natuurlijke zwangerschapskans verhogen omdat het je helpt om jouw vruchtbare periode, waarin je het best vrijt, correct te identificeren, ook al ben je onregelmatig.
Stoppen met anticonceptie
Het zou kunnen dat je de afgelopen jaren anticonceptie gebruikte zoals de pil, een spiraal of een vaginale ring om een zwangerschap te vermijden. Nu je een zwangerschapswens hebt en gestopt bent met hormonale anticonceptie te gebruiken, zal jouw lichaam even moeten wennen om haar eigen ritme terug te vinden. Geef je lichaam wat tijd om jouw cyclus terug op te starten. Het is normaal dat dit een aantal maanden duurt. Nu je gefocust bent op je menstruatie is het interessant om even stil te staan bij de lengte van zo’n cyclus en wat er precies gebeurt met jouw lichaam.
Menstruatiecyclus beter begrijpen
Een normale cycluslengte varieert van 23 tot 35 dagen en in deze uitleg gaan we uit van een gemiddelde cycluslengte van 28 dagen. Daarbij zal de eerste dag van je menstruatie overeenkomen met de eerste dag van je cyclus. Een normale menstruatieperiode duurt 3 tot 7 dagen en wordt gekenmerkt door hele lage oestrogeen- en progesteronwaarden in je bloed. De symptomen die je net voor de start van je menstruatie kan ervaren zijn:
- snel geïrriteerd
- moe
- pijnlijke borsten
- een opgeblazen gevoel
Tijdens jouw menstruatie zal je eerder krampen ervaren in de buik en rug, hoofdpijn en soms zelf misselijkheid en braken.
De periode voor de eisprong: de folliculaire fase
De folliculaire fase is de fase die volgt op je menstruatie en duurt gemiddeld 6-10 dagen. Tijdens deze fase groeien 20 à 25 eiblaasjes of follikels (met daarin één eicel) in je eierstokken die op hun beurt beginnen met oestrogenen produceren.
Die stijgende oestrogeenproductie is verantwoordelijk voor heel veranderingen in je lichaam:
- meer energie,
- mooiere huid en haar,
- een toenemende productie van baarmoederhalsslijm,
- veranderingen ter hoogte van je baarmoederhals.
Op een bepaald moment wordt uit deze groeiende follikels één ‘koningin’ gekozen. Zij zal als enige verder groeien en nog méér oestrogenen aanmaken. Dit gaat hand in hand met een slijmproductie van topkwaliteit, dit is zeer vruchtbaar slijm, en een zachte en maximaal geopende baarmoedermond. Oestrogenen zorgen ook voor de opbouw van het baarmoederslijmvlies: een ruwbouw wordt neergezet voor een eventueel bevruchte eicel.
De eisprong/ovulatie
De folliculaire fase loopt op zijn einde als de koningin haar sprong naar het grote avontuur heeft gewaagd: de ovulatie of eisprong, waarbij de follikel openbarst en de rijpe eicel ‘springt’ vanuit de eierstok naar de eileider. Onmiddellijk na de eisprong zal de achterblijvende follikel in de eierstok instaan voor de productie van progesteron. Dit ‘huisjeshormoon’ gaat het opgebouwde baarmoederslijmvlies nu verder ombouwen: de ruwbouw wordt nu een luxevilla. Dit werk is nodig zodat de eventueel bevruchte eicel zich optimaal kan innestelen en kan uitgroeien tot een baby. Progesteron is er ook voor verantwoordelijk dat je nu een subtiele stijging van je lichaamstemperatuur kan waarnemen in de ochtend. Je kan je eisprong ook aan de hand van een ovulatietest waarnemen.
Zwangerschapskans verhogen
Na de eisprong leeft een eicel gemiddeld 12 tot 18 uur. Als je enkel gebruik zou kunnen maken van de levensduur van een eicel, dan zou je als vrouw slechts gedurende een hele korte periode vruchtbaar zijn en zwanger kunnen worden. Om je zwangerschapskansen te verhogen, heeft de natuur er niets mooier op gevonden om rond de periode van je eisprong een aangename omgeving te creëren in de vagina en baarmoederhals, dit is de combinatie van:
- vruchtbaar slijm
- en een open, zachte en hoog liggende baarmoedermond
“Zaadcellen kunnen hier tot maar liefst vijf dagen overleven. Dat betekent dat een vrouw per cyclus zes dagen vruchtbaar is. Het is daarom sterk aangeraden om je eigen cyclus beter te leren kennen en in te kaart brengen aan de hand van lichaamssignalen zodat je in staat bent de dagen rond je eisprong, je hoog-vruchtbare dagen, te identificeren.”
Rebecca Verhofstede
Ben ik vruchtbaar?
Door middel van de Sensiplan® methode kan je aan de hand van verschillende lichaamssignalen waarnemen wanneer je meest vruchtbare dagen zijn. Deze symptomen veranderen meestal gedurende je cyclus en aan de hand van een cycluskaart breng je deze eenvoudig in kaart.
De drie doorslaggevende signalen om jouw vruchtbare dagen te bepalen zijn de verandering van je:
- lichaamstemperatuur
- baarmoederhalsslijm
- baarmoedermond
Ovulatiesymptomen herkennen
Wanneer je als vrouw deze signalen waar kan nemen en interpreteren, dan heb je meteen waardevolle kennis in handen om te weten wanneer je wel of niet zwanger kan worden. Een eerste symptoom is dat je rond de eisprong je slijm zal zien toenemen in kwantiteit en kwaliteit. Heel vruchtbaar slijm is doorzichtig en rekbaar en is vergelijkbaar met rauw eiwit. Ook jouw baarmoedermond zal zachter aanvoelen, lichtjes open staan en hoger liggen dan rond je menstruatieperiode. Ten derde zal ook een temperatuurstijging die je ’s ochtends waarneemt, betekenen dat er effectief een eisprong heeft plaatsgevonden.
Tips voor wie zwanger wil worden
Voor wie op zoek is naar enkele tips om op een natuurlijke manier zwanger te worden, kan ik alvast meegeven dat je het best vrijt op de dagen:
- met de beste slijmkwaliteit: dat wil zeggen met doorzichtig en rekbaar slijm
- wanneer je ovulatiepijn en/of ovulatiebloeding ervaart
- met een open, zachte en hoog gelegen baarmoedermond
Aan de hand van de Sensiplan® methode die ik hierboven heb toegelicht, leer je je menstruatiecyclus als vrouw nog beter begrijpen en in kaart brengen. Je bent dan in staat om je vruchtbare dagen correct te identificeren, ook al ben je onregelmatig. Aan de hand van enkele regels weet je wanneer je het best vrijt met je partner om zo jouw kans op een natuurlijke zwangerschap te verhogen.
De periode na de eisprong: de lutale fase
De fase die volgt op de eisprong en gekenmerkt wordt door de productie van progesteron heet de luteale of progesteronfase en duurt 12-16 dagen. Indien er een bevruchting heeft plaatsgevonden, ongeveer 8-10 dagen na de eisprong, stuurt het embryo een signaal uit naar de mama om zijn komst aan te kondigen: het zwangerschapshormoon. Door deze boodschap wordt het progesteron verder aangemaakt zodat de luxevilla in stand wordt gehouden en het embryo veilig en ongestoord verder kan ontwikkelen. Treedt er geen zwangerschap op, dan zal progesteron niet verder worden aangemaakt. De daling van progesteron is verantwoordelijk voor een nieuwe menstruatie, een nieuw begin.
Rebecca Verhofstede studeerde af als vroedvrouw en behaalde een Master in de Gezondheidsvoorlichting en -bevordering. Ze werkte haar doctoraatsonderzoek in de Sociale Gezondheidswetenschappen met succes af en sedert de geboorte van haar oudste dochter ging ze zich verdiepen in het onderwerp vruchtbaarheid en startte ze haar eigen project Vrouw en Vruchtbaarheid op.