Geschreven door huisexpert kinderpsychologe Jasmijn Malfliet
Steeds meer en meer ouders kloppen aan met een peuter of kleuter die weigert te eten. Een meisje van 3 jaar haar voedingspatroon bestaat enkel uit Petit Gervais en toastjes. Een jongen van 2 wil geen groenten eten. Een jongen van 4 vult tijdens de maaltijd zijn maag met water want zo zit zijn buikje vol en hoeft hij geen vieze dingen te eten. Een peuter van 18 maand wil géén groene groentes proeven. Een meisje van 4 wil enkel spaghetti en appelmoes eten. Een meisje van 2,5 jaar start op school met nog steeds 4 flesvoedingen, anders wil ze niets eten. Een bezorgde mama is ten einde raad, ze belt ons op: haar zoon wil enkel boterhammetjes en ongezonde dingen eten. Hij wil geen fruit eten, … Herken jij je in één van deze situaties? Lees dan zeker verder hoe je dit moeilijk eetgedrag aan kan pakken.
De opvoeding van je kind
Binnen onze opvoeding schenken we heel wat aandacht aan hoe onze kinderen motorisch, talig en socio-emotioneel ontwikkelen. De eetontwikkeling van een kind is ook een belangrijk domein die vaak als minder belangrijk wordt afgedaan. “Het betert wel als hij/zij ouder is”, of “geef hem eens een weekje aan mij, hij zal wel eten”, “stuur ze zonder eten naar bed, ze zal het wel leren” zijn vaak gehoorde opmerkingen in je omgeving.
“Of deze opmerkingen een goed idee zijn? Ik kan jullie alvast één ding verklappen: neen! Een verkeerde aanpak van eetproblemen kan het probleem nog versterken en moeilijker te veranderen maken.”
Kinderpsychologe Jasmijn
Eten is essentieel voor de groei en ontwikkeling van een kind. Het ontwikkelen van een gevarieerd eetpatroon verloopt niet altijd van een leien dakje. Steeds meer jonge kinderen hebben een beperkt eetpatroon. Ze zijn heel selectief in wat ze wel en niet eten. Hierdoor krijgen ze vaak niet de juiste hoeveelheid en variatie aan voeding binnen. Eetproblemen kunnen al aanvatten in de peuter-, kleutertijd, maar ook op een later moment komen heel wat ouders ermee in aanraking.
Eigen aan al deze eetproblemen, ongeacht de leeftijdsfase van het kind, is dat ze heel wat negatieve gevolgen kunnen hebben. Niet enkel op lichamelijk vlak, maar ook op psychosociaal vlak. Ze kunnen groei en ontwikkeling in gevaar brengen en zorgen voor heel wat bezorgdheden in de omgeving.
Hoe zit het met de normale eetontwikkeling?
1. Eerste stadium van de smaakontwikkeling (0-18 maand)
Dit eerste stadium bestaat uit blootstelling aan één voedingsitem: melk. Uit onderzoek weten we dat er bij borstvoeding een grotere variëteit aan smaken aanwezig is. Een grotere smaakvariatie in deze eerste maanden is een beschermingsfactor voor eetproblemen. Wanneer een baby tussen 6 en 12 maand over gaat naar vaste voeding komt het in contact met verschillende texturen. Dit is een gevoelige periode. Er zijn in dit eerste stadium van de smaakontwikkeling 3 fases die een kind doorloopt in het leerproces om verschillende texturen te aanvaarden. Bovendien heeft het kind nog 2 bijkomende grote taken: leren om eetgedrag af te stemmen op hongergevoel en leren om gevarieerd te eten.
2. Tweede stadium van de smaakontwikkeling (18-24 maand)
Deze fase bevindt zich midden in de koppigheidsfase. De fase waarin jouw zoon of dochter streeft naar meer autonomie. In combinatie met deze koppigheid kan eten gepaard gaan met een strijd om voedsel. We zien dan ook vaak dat neofobie (het weigeren van voedsel op basis van het zien en ruiken) vaak in deze fase ontstaat. Zowat elke peuter heeft hier in meerdere of mindere mate last van.
3. Derde stadium van de smaakontwikkeling (na 2 jaar)
Tot slot start het derde stadium van de smaakontwikkeling na 2 jaar. In deze fase worden voedselvoorkeuren verder gevormd in combinatie met de sociale omgeving waarin men opgroeit. In deze fase kan het selectief eten optreden. Het kind weigert plots het innemen van bekend voedsel.
Hoe ontstaan eetproblemen?
Eetproblemen kunnen te maken hebben met het vastlopen op deze taken. De texturen van voeding veranderen en een kind heeft nu nét een voorkeur voor eenvoudige en herkenbare texturen. Al het andere lekkers dat je als ouder aanbiedt krijgt al snel een afwijzende reactie. Naarmate een kind meer ervaring opdoet met complexe structuren, verandert deze houding.
Ook het temperament van het kind kan een invloed hebben op zijn of haar eetgedrag. Angstgevoelige kinderen kunnen meer moeite hebben met het doorlopen van de verschillende stadia. Wanneer kinderen deze gevoelige periodes missen, wordt het steeds moeilijker om bepaalde texturen te aanvaarden.
Aanpakken van eetproblemen
Heel wat ouders voelen maaltijden aan als een strijd. Een strijd die soms opgegeven wordt. Want wat als mijn kindje dan niets of weinig eet? Eetproblemen staan nooit op zich alleen. Een aanpak op maat van het kind en een gezin is steeds noodzakelijk. Om ondersteuning bij een psycholoog te laten slagen is het belangrijk dat we eerst stilstaan bij waar het kind is vastgelopen in zijn of haar smaakontwikkeling. Afhankelijk van deze analyse stelt de psycholoog samen met het gezin een concreet stappenplan op.
“Een therapeutisch traject rond eetproblemen kan bestaan uit: psycho-educatie, een analyse van de ontwikkeling van het kind, een stappenplan, gerichte adviezen en concrete tips, huiswerkopdrachten en het digitaal vastleggen van deze oefenmomenten. Tijdens de oudersessies gaan we vervolgens dieper in op de gedragingen en bijhorende betekenissen.“
Kinderpsychologe Jasmijn
Het kind straffen, te snel willen gaan, het kind aan tafel laten zitten tot het bordje leeg is, boos worden, beloningen gebruiken, het kind proberen overtuigen, … het zijn enkele voorbeelden van goedbedoelde pogingen om je kindje te laten eten. Toch doe je deze dingen beter niet. Dit verhoogt enkel de aversie tegenover de voeding. Wist je trouwens dat de eetlust van een kind vermindert als ze steeds hetzelfde eten? En dat een eenzijdig voedingspatroon tijdens de peuterfase moeilijker te veranderen valt op latere leeftijd?
Heb jij na het lezen van deze info het gevoel dat jouw kindje vastloopt in zijn of haar smaakontwikkeling? We nemen je graag mee op weg en ondersteunen jou richting een échte eetexpert.
Jasmijn Malfliet is kinder- en jongerenpsycholoog, leerkracht en oprichtster van kinderpraat. Ze werkt vanuit het kader van de cognitieve gedragstherapie, aangevuld met andere denkkaders om zo een aanbod te kunnen bieden op maat van de cliënt. Ze helpt kinderen blij worden en helpt de draken te temmen.
