Als je te lang last hebt van stress en je lichaam kan zich niet herstellen, dan kan je een burn-out krijgen. Maar waar zit hem nu het verschil tussen overspannen zijn en effectief een burn-out hebben?
Symptomen van een burn-out
“Theoretisch gezien ontstaat een burn-out na een chronische overbelasting waarbij er gedurende (zeer) lange tijd een veel grotere draaglast dan draagkracht was in combinatie met weinig tot geen hulpbronnen.”
Experte Tine
Dit uit zich in verschillende klachten waarbij ernstige fysieke & mentale uitputting, een duidelijk verminderde persoonlijke bekwaamheid en depersonalisatie, waarbij je afstand neemt van anderen en jezelf, de belangrijkste zijn.
De symptomen van stressklachten en burn-out zijn dus gelijkaardig maar bij een burn-out is er sprake van een veel ernstigere intensiteit en duur. Burn-out treedt meestal op na een zeer lange periode van chronische stress zonder herstel. Ik merk in mijn praktijk dat deze chronische stressperiode ook vaak gepaard gaat met een rouw- of verlieservaring.
Een van de belangrijkste kenmerken
Eén van de belangrijkste kenmerken van een burn-out is een zeer groot energieverlies. Mijn meest curatieve cliënten vinden in de beginfase de energie niet meer om uit hun bed te komen en de gewone dagelijkse activiteiten van zich aan te kleden, voor het gezin te zorgen, naar het werk te gaan… op te nemen. Bij sommige mensen zijn de lichamelijke klachten (zoals extreme vermoeidheid en migraine) ook zo ernstig dat in de eerste weken van hun herstel enkel platte rust mogelijk is. Vandaar dat het zo belangrijk is dat mensen snel genoeg aan de alarmbel trekken op het moment dat ze nog niet helemaal in het rood gaan.
“Hoe dieper de crash, hoe langer het herstel ook meestal vraagt!”
Experte Tine
Een burn-out heeft meestal een duidelijk werkgerelateerde component, maar meer en meer zien we het zelfde mechanisme (van een verstoorde draaglast versus draagkracht) optreden binnen een gezinsssituatie. Dit wordt ook wel een parentale burn-out genoemd.
Hoe weet je nu of je zelf in de gevarenzone zit?
Er bestaan verschillende gevalideerde meetinstrumenten om jouw risisco op en symptomen van burn-out in kaart te brengen. Dit doe je bij voorkeur steeds samen met een professional zoals een psycholoog, coach of je huisarts. Onderstaande checklist kan je alvast helpen om in te schatten of een gesprek wenselijk kan zijn:
- Sta je al lange tijd onder stress?
- Voel je je al een paar maanden mentaal en/of fysiek zeer uitgeput?
- Heb je het gevoel dat er heel veel van je gevraagd wordt maar je niet over de nodige hulpbronnen (vb. tijd, energie, steun van anderen, kennis, … ) beschikt?
- Merk je dat je regelmatig fouten maakt bij zaken die vroeger als vanzelf gingen?
- Ben je vaak vergeetachtig en heb je moeite om het overzicht thuis en/ of op het werk te behouden?
- Heb je veel minder interesse & plezier in je werk en/ of je gezin dan gewoonlijk?
- Trek je je vaker terug dan je normaal gezien doet?
- Kan je minder goed tegen prikkels zoals geluid, drukte, … dan vroeger?
- Reageer je veel emotioneler dan gewoonlijk?
- Slaap je minder goed dan gewoonlijk?
- Heb je het gevoel dat je jezelf wat kwijt bent geraakt en weet je niet meer goed hoe je je eigen batterijen kan opladen?
Als je veel ja op bovenstaande vragen antwoordt, dan is het aangewezen om contact op te nemen met een professional om je werk- en gezinssituatie eens van naderbij onder de loep te neme. Dit is helemaal niets om je voor te schamen, weet dat stress- & burn-out klachten vooral de meest gedreven en loyale medewerkers & ouders overkomt!
Geschreven door Tine Callebaut, experte loopbaancoach en stress- & burn-out coach
Tine is hoogstwaarschijnlijk één van de weinige bedrijfspsychologen die een passie voor HR & mensen combineert met een grote liefde voor woord & vormgeving. Individuen en bedrijven kunnen bij haar en in haar ont-haast-praktijk Unicorn your Life terecht in hun zoektocht naar de meest authentieke, energieke en betekenisvolle versie van zichzelf. Centraal in haar aanbod staat het werken rond de thema’s talent- en vitaliteitsmanagement.
