Heb jij een temperamentvolle kleuter in huis? Lees: een kind dat levendig, enthousiast, dynamisch, gepassioneerd, hartstochtelijk, heetbloedig, stormachtig, vurig, warmbloedig, eigenwijs, dwars of koppig is. In de psychologie is er geen eenduidige definitie. Het omvat de verschillen in persoonlijkheidskenmerken die al vroeg – als baby of peuter – zichtbaar zijn.
Ze houden van structuur
Vaak zijn temperamentvolle kinderen zeer intense en energieke, beweeglijke kinderen. Ze beleven emoties & gebeurtenissen dieper en extremer, ze zullen dus uitbundiger en enthousiaster reageren of net heel boos zijn als iets niet gaat zoals ze gedacht hadden. Dat maakt dat ze ook gevoeliger zijn, ze kunnen zich goed inleven in anderen en houden van structuur en rust, vaak zijn ze gevoeliger voor prikkels. Ze vinden het lastig om zich aan te passen aan nieuwe of onbekende situaties. Denk maar aan de baby de niet wil slapen omdat hij steeds actief wil zijn…
Hebben een eigen willetje
Heb je ook zo’n kleuter die weet wat hij wil en hier blijft aan vasthouden? Want ja, als ze gemotiveerd zijn dan houdt niets hen tegen. Hun sterke eigen wil zorgt dat ze weten wat ze willen, doelgericht en vastberaden zijn. Bovendien is je kleuter dan wellicht ook heel creatief in het bedenken van manieren om iets voor elkaar te krijgen
Temperamentvolle kleuters hebben graag de touwtjes in handen, ze willen graag zelf dingen bepalen en dingen op hun eigen manier doen. Ze zijn heel opmerkzaam en horen of zien dingen die anderen niet opvallen. Ze zien zoveel details dat ze er soms door overweldigd worden.
Je kleuter lijkt wellicht extravert. Hun echte emoties zullen ze echter niet vaak delen. Voor ouders is het vaak moeilijk om een temperamentvol kind op te voeden. Hoe geef je structuur als je kind hiertegen steeds weer in het verweer gaat? Hoe vermijd je prikkels als je kind deze zelf opzoekt?
“Hun gedrag is soms moeilijk te voorspellen, het ene moment is je kind laaiend enthousiast en het andere dan weer helemaal overstuur. Je kind ervaart heel plotse stemmingswisselingen.”
Expert Natasja
Hoe ga je daarmee om?
Hoe jij als ouder met je kind omgaat is heel bepalend. Hoe zie jij je kind, hoe benader je hem? Zolang je je kind nog niet helemaal accepteert, zal je je kind onbewust willen veranderen. Het is niet altijd makkelijk om ermee om te gaan, niet voor jou én niet voor je kind.
Je kind stelt je geduld op de proef en dat leidt wel eens tot knetterende ruzies. Voor temperamentvolle kinderen is het heel lastig om te doen wat hen opgedragen wordt. Ze zijn zelfbepalend en hebben moeite met grenzen en autoriteit. Je kind doet dit echter niet omdat hij moeilijk wil doen, het exploderen is vaak een gevolg van zich niet gehoord te voelen. Ook voor je kind is dit lastig en helemaal niet leuk. Je kind wil dus gehoord worden. Luister, geef je kind keuzes, eigen verantwoordelijkheid en zoek samen naar oplossingen.
Meestal weet je kind zelf ook niet waarom hij zo boos reageert, de emotie neemt het over en je kind verliest zichzelf. Probeer begripvol en tolerant te zijn voor de behoeftes van je kind, dit is niet hetzelfde als het gedrag aanvaarden. Driftbuien zijn vaak een signaal dat je kind het ergens moeilijk mee heeft. Probeer de buien in kaart te brengen, zo kun je waarschijnlijk ontdekken wat triggers zijn voor de boze buien.
“Durf zelf ook stil te staan bij een aantal vragen: is er een onrustige periode, is er iets spannend gebeurd of komende, geef je voldoende aandacht, hoe is de gezinssituatie?”
Expert Natasja
Als je slaagt om je kind te accepteren – dit wil niet zeggen dat we alle gedrag moeten aanvaarden – dan stimuleer je de ontwikkeling van de kwaliteiten die in onze maatschappij heel belangrijk zijn. De mooie eigenschappen van je kind zullen steeds meer tot hun recht komen.
Nog enkele tips voor jou:
- Zorg voor voldoende slaap
Na een nacht met weinig of minder slaap zal je wellicht iets meer geduld moeten hebben.
- Maak dat je steeds water en een gezonde snack bij de hand hebt.
- Zorg voor duidelijke structuur en regels.
Je kind heeft heel veel behoefte aan duidelijkheid, duidelijke regels en structuur bieden veiligheid.
- Praat met je kind en luister, hoor de mening en ideeën van je kind.
Je kind zal zich beter begrepen voelen en het zal jullie contact bevorderen.
- Toon begrip en respect.
Begripvol zijn wil niet zeggen dat je je kind z’n zin geeft, maar wel dat begrip hebt voor zijn gevoelens. Hierdoor zal je kind zijn gevoelens leren begrijpen en ermee leren om te gaan. Bovendien kan je je kind zo ook leren omgaan met teleurstellingen. Erken het gevoel en steun je kind.
- Bied keuzes aan binnen jouw kader.
Leer je kind dat het ook belangrijk is om naar anderen te luisteren en dat je je in het leven soms moet aanpassen.
- Verval niet in een machtsstrijd.
Je kind zal nog bozer worden. Het helpt beter om even aan te sluiten en je kind uitleg te geven. Neem even afstand als dit niet direct lukt voor jou of je kind.
- Laat je kind zelf fouten maken.
Ervaringsgericht leren is de beste leerschool, laat je kind zoveel mogelijk zelf ontdekken wat het wel of niet kan (binnen een veilige omgeving).
- Geef je kind zoveel mogelijk verantwoordelijkheid.
Bv. over het wel of niet aandoen van een jas. Geef info en zeg jouw mening, maar leg de keuze bij kind.
- Visualiseer afspraken
Gebruik prentenboeken om uitleg te geven (vb. Draakje vurig).
- Ga in verbinding met je kind
Zorg ervoor dat je niet alleen fysiek aanwezig bent maar zorg voor kwaliteitsvolle tijd samen.
- Plan meer tijd in voor nieuwe dingen.
Geef je kind de tijd en ruimte om te reageren op nieuwe situaties.
- Plan voldoende tijd in voor ontspanning en zorg dat er ruimte voor is. Zo leer je ook wat je kind ontspant.
- Leer je kind om vanuit zijn buik adem te halen.
Ademhalen als een ballon: Laat je kind lekker zitten in een comfortabele houding, met de rug recht, voeten op de grond. Plaats de handen op de buik. En zie de ademhaling als een ballon die groot en klein wordt. Adem 5 seconden in, houd 2 seconden vast en adem 5 seconden uit.
Bij heel kleine kinderen kun je ze een knuffel op de buik laten houden en hun aandacht laten richten op de knuffel die heen en weer gaat bij elke ademhaling. Zo leren ze om zich te concentreren en beter via hun buik te ademen. Heel fijn om dit elke avond een paar minuutjes te doen
Maar bovenal, zie en geniet van de kwaliteiten van je kind!
Geschreven door huisexpert kindercoach Natasja Mussche
Natasja Mussche heeft een diploma orthopedagogie en heeft ervaring als begeleidster van kinderen en jongeren met gedrags- en emotionele stoornissen. De opleidingen over communicatie met baby’s, kinderen en jongeren die ze volgde hebben haar aan het denken gezet & geïnspireerd om aan de slag te gaan als zelfstandig kindercoach
