De peutertijd is een kritische fase, vaak ook een heel belangrijke fase omwille van de ontwikkeling van het kind naar de verdere jaren toe.
De vragen die je als ouder bij het begin van de peuterfase hebt, zijn terecht maar moeilijk te beantwoorden op voorhand aangezien dit bij elke kindje anders is. Je hebt als het ware het gevoel alsof het opvoeden dan pas echt begint. Ergens is dat misschien ook wel het geval. Want tijdens die peuterfase ontwikkelt jouw kleintje zijn eigen ‘ik’. Jouw kindje krijgt een eigen mening, eigen ideeën, een eigen willetje, wil zelf beslissingen nemen. Jouw kleine avonturier wil zelf de zaken gaan verkennen en ervaren en op zoek gaan maar… dit brengt af en toe toch wat struggles met zich mee 😉
De peuterpuberteit
De peuterfase begint gemiddeld rond de leeftijd van anderhalf jaar. Vanaf dat moment zien we dat kindjes echt hun ‘eigen ik’ ontwikkelen. Ze gaan op zoek naar wat wél en niet kan en ze gaan voortdurend hun eigen grenzen aftasten. Het is als ouder ook belangrijk dat je dit voor een stukje toelaat want dat zorgt voor een goede ontwikkeling. Uiteraard moeten er ook duidelijke grenzen zijn van wat absoluut niet mag.
Onveilige situaties
Tijden de peuterpuberteit gaan peuters zich ontwikkelingen en worden ze onafhankelijker en zelfstandiger. Maar wanneer zijn bepaalde situaties onveilig? Dit is eerder afhankelijk van kind tot kind. Sommige kinderen klaveren en klauteren op alles wat ze tegenkomen en in dat geval is het beter om preventief maatregelen te nemen. Je kan je kindje begeleiden, zo hebben ze het gevoel dat ze iets zelf doen maar heb jij als ouder toch steeds toezicht op wat jouw kindje doet. Het is uiteraard niet de bedoeling dat er ongevallen gebeuren, maar soms is ‘bosten’ wel eens nodig zodat jouw kindje beseft dat het niet altijd goed gaat en hij/zij het de volgende keer misschien beter anders kan aanpakken. Je kan het ook helemaal niet vermijden dat het een keertje letterlijk met vallen en opstaan is.
Ikke ikke ikke
Daarnaast verwarren peutertjes vaak fantasie met realiteit. Peuters leven of hebben vaak een eigen fantasiewereld. Ze gaan die creëren, het geeft hen een soort van gevoel van veiligheid. Die fantasiewereld kan wel zorgen voor nachtmerries en dat jouw kindje bang is om te gaan slapen. Daarnaast stellen heel wat peuters zichzelf in het midden van de wereld, ze zijn zeer egocentrisch maar dat is heel normaal. Ze hebben een extern geweten en zijn zich niet bewust van bepaalde consequenties of handelingen die ze stellen. Ze denken er vaak nog niet over na.
“Peuters kunnen hevige driftbuien hebben, deze driftbuien kunnen gelinkt worden aan de terrible two’s and three’s. De driftbuien ontstaan vaan vanuit een frustratie omdat peuters hun emoties nog niet echt onder woorden kunnen brengen. We merken dat in de loop van hun ontwikkeling, hoe taalvaardiger ze worden, hoe minder driftbuien ze hebben.”
Kindercoach Natasja Mussche
Taalvaardigheid en taalbegrip
Taalvaardigheid en taalbegrip zijn twee aparte gegevens. Vaak begrijpen de kindjes meer woordenschat dan dat ze zelf onder woorden kunnen brengen of omgekeerd. Het is het ook voor jouw peuter een hele strijd, ze willen jou iets duidelijk maken maar jij, als ouder, begrijpt het niet, en dat is frustrerend voor je kleintje.
Ook de nee-fase is absoluut gelinkt aan de peuterpuberteit. In die zin dat het voor het peutertje echt is van: nu heb ik de autonomie over mijzelf. Op dat moment is het voor de ouders heel belangrijk om de grenzen duidelijk aan te geven, structuur te bieden en consequent te zijn.
Hoe kan ik consequent grenzen stellen?
Consequent grenzen stellen hoort bij structuur. Het is een basisvoorwaarde om veiligheid te blijven aanbieden aan je peuter. Als je als ouder vindt dat iets niet kan, ongeacht het gedrag van je peuter moet je consequent zijn. Als je gezegd hebt dat iets niet kan, moet je daar ook aan vasthouden. Want als de peuter voelt dat als hij/zij eventjes doordoet het toch wel zal mogen, dan wordt het moeilijk om nog terug te schroeven. Het is ook heel belangrijk dat je dit probeert te benoemen naar jouw peuter toe. Probeer het aan je peuter uit te leggen, in korte en eenduidige zinnen.
Daarnaast is het ook heel belangrijk om afspraken te maken met de mensen die af en toe voor jouw kindje zorgen. Voor peutertjes is het niet gemakkelijk om bepaalde regels te koppelen aan een bepaalde setting. Al weten ze vaak wel heel goed bij wie ze wat wel of niet kunnen.
De waarom-fase
De waarom-fase is een boeiende en nuttige fase. Het is de fase waarbij peuters voortdurend vragen gaan stellen. Door vragen te stellen gaan peutertjes hun denkniveau veranderen en gaan ze een bepaalde vorm geven aan de wereld rondom hen. Door vragen te stellen leren ze de wereld begrijpen en worden ze taalvaardiger en krijgen ze meer taalbegrip waardoor ze zich beter kunnen uiten. En emoties beter een plaats kunnen geven. Ze stellen veel vragen maar ze willen ook echt graag weten waarom iets is.
Als ouder is het dan ook belangrijk om eerlijke antwoorden te geven. Luister goed naar de vragen die je kindje stelt. Soms is het ook goed om de vraag terug te koppelen naar jouw kindje ‘waarom denk je?’ op die manier leer je ze op zoek te gaan de die wereld rondom hen. Gewoon antwoorden met ‘daarom‘, is niet zo een goed idee. Hier heeft jouw kindje geen enkele boodschap aan. Soms is het moeilijk om een antwoord te geven, maar je moet het als ouder steeds proberen.
Ontwikkeling van de taal
Niet elk peutertje is een spraakwaterval. In zo een situatie kan het helpen om activiteiten te doen, te tekenen of in een spel gebruik te maken van de fantasiewereld die jouw kindje gecreëerd heeft.
Stel je vragen niet aan je peutertje, maar stel ze aan het fantasievriendje of de poppetjes waarmee hij/zij aan het spelen is. Op die manier komt de interactie soms beter op gang.
Kindercoach Natasja Mussche
Naar school gaan
Naar school gaan brengt een grote verandering teweeg. Op dat moment leert jouw peutertje om samen met iemand te gaan spelen in plaats van naast elkaar te spelen. Zo gaan ze in interactie met elkaar en leren ze om zich te uiten. Eens jouw kindje naar school gaat is er ook kans op regressie, dit is niets altijd negatief maar komt wel regelmatig voor. Net zoals een baby kan een peutertje soms een soort van terugval hebben. Het gebeurt dan dat jouw kindje plotseling bepaalde kennis of ontwikkeling niet meer kent of doet. We kunnen dit zien als iets slecht omdat het een terugval lijkt, maar de baby-fase leert ons dat dit vaak de aankondiging is dat er een nieuwe fase van ontwikkeling volgt. Dus eventjes geduld mama!
Van anderhalf tot 4 jaar
Deze fase is een hele ruime fase omdat we in deze periode rekening houden met verschillende snelheden van ontwikkeling. De sprongetjes, milestones die vooropstelt worden, worden vaak gevolgd, maar we mogen er ons als ouders niet krampachtig aan vasthouden. Elke peuter heeft zijn eigen karakter, heeft ook zijn eigen babytijd gekend en die verloopt niet bij elke peuter op dezelfde manier.
Ook de reacties van ouders zijn zeer belangrijk, laat jij je kindje op ontdekking gaan of ben je overbeschermd en zeer bang voor alles wat gaat komen? Die milestones zorgen er dus voor dat we bepaalde evoluties zien. Denk maar aan jouw kindje die leert stappen, leert praten, zindelijk wordt ,.. deze mijlpalen gebeuren allemaal in de peuterfase.
Als ouder is het vaak ook zeer moeilijk om niet te vergelijken met andere kindjes. Het is inderdaad zeer moeilijk als je merkt dat jouw kindje bepaalde zaken niet doet of in extreem veel mindere maten in vergelijking met andere kindjes. Denk maar aan motorische stoornissen of aan een autismespectrumstoornis. Deze stoornissen komen heel vaak naar boven tijdens de peuterleeftijd. Ook de grove en fijne motoriek ondergaan een grote ontwikkeling.
To think about
Als mama van een peuter is het belangrijk om geduldig te zijn, ook al is dat niet altijd even makkelijk. Daarnaast is het ook heel belangrijk dat je geniet, je ziet voor het eerst de vorming van de persoonlijkheid van jouw kindje en dat is een heel mooi gegeven. Wees consequent en biedt structuur aan, maar geniet ook want de peuterfase is heel snel voorbij.
Wil je meer te weten komen over dit onderwerp? Luister dan naar podcast #24 Peutertijd/peuterstrijd: uitdagingen met een peuter in huis
