Voedingsallergieën en intoleranties kunnen een grote impact hebben op het dagelijks leven van kinderen en volwassenen. Als kinderdiëtiste wil ik ouders informeren over wat voedingsallergieën zijn, hoe ze vastgesteld en behandeld kunnen worden, en het belang van professionele begeleiding hierbij 😊
Wat is een voedingsallergie?
Een voedingsallergie is een abnormale reactie van het immuunsysteem op bepaalde eiwitten in voedsel. Wanneer een kind met een voedingsallergie dit specifieke voedsel eet, ziet het immuunsysteem dit als een bedreiging en reageert door antistoffen aan te maken. Dit kan leiden tot een reeks symptomen, variërend van mild tot levensbedreigend.
Voedingsallergie of voedingsintolerantie
Het is belangrijk om het verschil te kennen tussen een voedingsallergie en een voedingsintolerantie:
- Voedingsallergie: hierbij is het immuunsysteem betrokken en kunnen de reacties mild tot zeer ernstig zijn, zoals anafylaxie.
- Voedingsintolerantie: het onvermogen van het lichaam om een bepaald voedsel goed te verteren
Koemelkallergie of lactose-intolerantie
Een koemelkallergie en lactose-intolerantie worden vaak verward, maar zijn fundamenteel verschillend:
- Koemelkallergie: het immuunsysteem denkt dat koemelkeiwitten aangevallen moeten worden, zoals bij virussen of bacteriën. Het is die reactie die bij een koemelkallergie de klachten veroorzaakt.
- Lactose-intolerantie: Jouw lichaam beschikt niet over het enzym lactase (het ‘schaartje’) om de lactose (de melksuiker) in de melk te verknippen (of te verteren). Hierdoor komt de lactose onverteerd in de darm terecht. Dat kan gaan gisten en kan klachten geven zoals winderigheid, krampen, diarree, … Baby’s worden zelden geboren met een lactose-intolerantie.
De symptomen van een koemelkallergie beginnen meestal vrij vroeg: tijdens de eerste weken of maanden van de baby. Een koemelkallergie manifesteert zich bij elk kind anders waardoor het soms moeilijk te herkennen is.
Mogelijke symptomen bij een koemelkallergie zijn:
- Reflux
- Huiduitslag
- Huilen
- Eczeem
- Krampen
- Winderigheid
- Groeivertraging
- Hoesten
- Verstopte neus
- Stoelgangproblemen
- …
Heeft mijn baby een koemelkallergie?
Een baby kan meerdere van deze klachten hebben, maar ook maar één symptoom. Zoals je ziet zijn de symptomen divers en kunnen ze vaak ook een andere oorzaak hebben dan koemelkallergie. Geeft jouw baby regelmatig terug maar heeft het hier geen last van? Dan is er geen probleem. Reageert jouw baby heel heftig en gaat jouw baby erg veel huilen? Dan kan je dit best even laten controleren door een kinderarts. In koemelk zitten wel 20 verschillende soorten aminozuren, of bouwstenen van eiwitten. Deze kan je grotendeels in 2 groepen opdelen: de wei-eiwitten en de caseïne-eiwitten. Hierdoor kan een baby allergisch zijn aan wei-eiwitten en niet aan caseïne-eiwitten of andersom. Het ene kind zal dan klachten ontwikkelen tegen sommige voedingsmiddelen en tegen andere voedingsmiddelen niet. Dit is de reden waarom professionele begeleiding zinvol en relevant is bij de diagnose van een koemelkallergie.
Wist je trouwens dat er 2 vormen koemelkallergie zijn?
» Bij de snelle koemelkallergie zie je bijna onmiddellijk (binnen enkele minuten of uren) na de inname een reactie zoals uitslag, diarree, braken, …
» Er is ook nog een andere vorm: de vertraagde koemelkallergie. De reactie treedt vertraagd op, enkele uren tot dagen na de inname. Dit maakt het vaak erg moeilijk om een correcte diagnose te stellen.
Een koemelkallergie is een hele lastige allergie die veel energie vraagt van baby’s en hun ouders. Het goede nieuws is wel, dat een baby gemiddeld rond de leeftijd van één jaar uit een vertraagde koemelkallergie groeit. Bij een snelle koemelkallergie duurt dit vaak iets langer, maar ook daar groeit de baby er vaak uit.
Soja bij een koemelkallergie
Wat mag mijn kind nu nog eten en wat niet? Of als je borstvoeding geeft: wat mag ik zelf nog eten en wat niet? Vaak wordt het advies gegeven om soja-producten te nemen in de plaats van koemelk. Naargelang welke vorm van allergie dat jouw kindje heeft, kan dit wel of geen klachten geven. Heeft jouw kindje een vertraagde koemelkallergie? Dan heeft jouw kindje tot 60% kans om ook op soja te reageren. Bij een snelle koemelkallergie is dat maar 10%.
Diagnose van voedingsallergieën
Het diagnosticeren van een voedingsallergie begint meestal met een gedetailleerde medische geschiedenis en een beschrijving van de symptomen. Het is belangrijk om te weten of jouw kindje eerder een snelle of een trage koemelkallergie heeft. Huidpriktesten en bloedtesten werken bijvoorbeeld alleen bij een snelle koemelkallergie. Zonder klachten is er absoluut geen reden om het voedingsmiddel te vermijden. Het voedingsmiddel vermijden kan immers het tegengesteld effect veroorzaken, namelijk: de allergie in de hand werken.
Wil je weten of je een bepaalt voedingsmiddel al dan niet verdraagt? Dan kan je een voedselprovocatietest doen. Hierbij wordt, onder medisch toezicht van een arts en verpleegkundige het voedingsmiddel in opklimmende hoeveelheden toegediend aan de patiënt om te observeren of er een reactie optreedt. Op deze manier kan je ervan uitgaan dat je de boosdoener van de klachten gevonden hebt.
Pinda- en ei-allergie
Pinda- en notenallergie zijn zorgwekkend vanwege hun potentieel ernstige en levensbedreigende reacties. Symptomen kunnen variëren van huiduitslag en jeuk tot anafylaxie. Vroeger luidde het advies om allergenen zo lang mogelijk te vermijden in de voeding van kinderen. Denk hierbij aan pinda, ei en noten. Dit werd gedaan om allergie te voorkomen. Intussen weet men dat pinda en ei aanbieden voor de leeftijd van 12 maanden een allergie aan pinda of ei mee kan helpen voorkomen.
Wanneer moeten ouders extra alert zijn?
Jouw kindje leren eten vraagt veel tijd, energie en aandacht. Jammer genoeg speelt bij het ontwikkelen van allergieën erfelijkheid een grote rol. Ik raad daarom aan om als ouder extra alert te zijn op mogelijke voedingsintoleranties of -allergieën bij hun kinderen als er intoleranties of allergieën in de familie optreden. Daarnaast vragen we aan ouders met een atopisch kindje extra aandachtig te zijn.
“Atopische kinderen zijn kinderen die aanleg hebben om allergisch of heel overgevoelig te reageren op normale, niet levensbedreigende stoffen of omstandigheden.” – Kinderdiëtiste Ann
Deze kinderen zijn vatbaar voor aandoeningen zoals eczeem, astma of hooikoorts en hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van voedingsallergieën. Symptomen zoals chronische huiduitslag, ademhalingsproblemen of terugkerende spijsverteringsproblemen kunnen aanwijzingen zijn dat er een onderliggende voedingsallergie of – intolerantie speelt.
Het belang van een goede kinderdiëtist
Een goede kinderdiëtist speelt een essentiële rol bij de behandeling van voedingsallergieën. Ouders en kinderen krijgen van een kinderdiëtist educatie over het herkennen van verborgen allergenen en het veilig bereiden van voedsel. Zo leren de ouders en de kinderen welke producten wel nog mogelijk zijn en voor welke producten ze best de verpakking even nakijken. Dit helpt ook bij het anticiperen in een sociale context zoals bij (kinder)feestjes. Bij het elimineren van bepaalde voedingsmiddelen, zorgt een diëtist ervoor dat het kind nog steeds een gebalanceerde voeding krijgt met alle noodzakelijke vitaminen en mineralen en alle bouwstoffen om gezond te groeien. Samen kijken we naar hoe we voedingsmiddelen volwaardig kunnen vervangen. Voedingsallergieën kunnen stressvol zijn voor zowel ouders als kinderen. Een kinderdiëtist biedt niet alleen voedingsadvies, maar ook emotionele steun en praktische tips om het dagelijkse leven gemakkelijker te maken en de stress of onrust weg te nemen.
In mijn praktijk in Malle en Hoogstraten kan je offline en online terecht voor vragen en advies. Ook mijn collega kinderdiëtisten maken graag tijd voor jou om jouw vragen te beantwoorden en jou en jouw kindje te ondersteunen en te begeleiden.
Geschreven door Ann Berger, kinderdiëtiste
Ann is diëtiste en heeft zich gespecialiseerd in selectief eetgedrag bij jonge kinderen. In haar praktijk helpt, ondersteunt en begeleidt ze ouders om hun kindje(s) gezond te laten opgroeien door een gezonde relatie met zichzelf en met voeding te ontwikkelen. Het is haar missie om de maaltijdmomenten leuk en gezellig te maken. Een moment van verbinding met het hele gezin.
