Elk kind wordt geboren als intuïtieve eter. Jammer genoeg raakt dit gevoel verstoord door externe invloeden, afspraken of gewoontes. Zo gelden er op school bijvoorbeeld afspraken over het al dan niet leegeten van de brooddoos. Of misschien krijgt jouw kindje pas een dessertje als het zijn of haar groentjes heeft opgegeten. Dit zijn afspraken of regels die vaak goed bedoeld zijn, maar jammer genoeg wel een grote impact hebben op het respecteren en aanvoelen van de honger- en verzadigingssignalen die het lichaam geeft.
Als kinderdiëtiste en mama van 2 jonge zoontjes begrijp ik de uitdagingen die komen kijken bij het voeden van jonge kinderen. In mijn praktijk werk ik vanuit twee basisprincipes die ik van grote waarde vind voor alle ouders. Ik geef ze jou graag mee.
Één: voed jouw kindje vanuit verbinding.
Creëer een diepgaande en liefdevolle relatie met voeding, zowel voor jezelf als voor jouw kinderen. Dit gaat verder dan het fysieke aspect van voedingsstoffen aan ons lichaam. Het gaat om het erkennen van de emotionele en sociale aspecten van maaltijden en hoe deze kunnen zorgen voor verbinding. Op deze manier zorgen we voor een veilige en ondersteunende omgeving waarin onze kinderen zich veilig en vrij voelen om te experimenteren met voeding en durven hun voorkeuren te ontwikkelen.
Het gaat hierbij ook om het luisteren naar de signalen van ons lichaam en het respecteren van individuele smaakvoorkeuren zonder oordeel of dwang. Dit kan je doen door bewust aanwezig te zijn tijdens maaltijden, zonder afleiding van televisie of telefoons. Zo creëer je een sfeer van rust en gezelligheid waarin je de tijd neemt om te genieten van elkaars gezelschap en van het voedsel op tafel.
Door op dit principe in te zetten schep je een cultuur waarin je met een liefdevolle en respectvolle relatie omgaat met voeding. Je zorgt hierbij voor positieve eetgewoonten die een basis leggen voor een gezond voedingspatroon en je versterkt de emotionele banden. Hierbij worden de maaltijden momenten van verbinding die voor herinneringen zorgen en verbondenheid uitdragen.
Twee: ga voor het lange-termijn-effect.
Hoewel we, als het over voeding gaat, soms geneigd zijn om op korte termijn te kijken: naar het aantal hapjes, of naar één maaltijd, stimuleer ik altijd om een lange-termijn-bril op te zetten als het gaat over voeding bij (jonge) kinderen. Een gezonde relatie met voeding en met het eigen lichaam is een supersterk instrument in alle stadia van het leven.
“Een kind dat een positieve relatie met zijn/haar lichaam heeft, zal hier instinctief meer zorg voor willen dragen. Hiermee investeren we dus niet alleen in de kindertijd maar geven we hen de beste kans op een gezond leven waarin ze goed voor zichzelf kunnen zorgen en bewust keuzes kunnen maken rond voeding.”
Dit helpt jou als ouder misschien met minder stress aan de maaltijd te beginnen of de strijdbijl makkelijker te kunnen begraven? Want welk voordeel heeft één gedwongen hapje broccoli op lange termijn? Misschien krijgt jouw kindje hierdoor net een afkeer door broccoli en bereik je ongewild het omgekeerde.
Wat is een intuïtief eter?
Met deze 2 basisprincipes in het achterhoofd, helpen we onze kinderen opgroeien tot intuïtieve eters.
Stel je voor: jouw kindje groeit op met het vertrouwen om naar zijn of haar lichaam te luisteren, te weten wanneer het honger heeft en wanneer het verzadigd is en te weten wat zijn/haar lichaam wanneer nodig heeft. Dat jouw kindje weet dat, hoe zijn of haar lichaam er ook uitziet, dat het graag gezien mag worden. Dat jouw kindje zich daardoor goed voelt in zijn of haar vel en dit ook uitstraalt, dat is waar intuïtief eten voor kinderen voor mij voor staat en dat is ook mijn missie.
Intuïtief eten (IE) is een persoonlijk proces waarbij je je gezondheid respecteert door afscheid te nemen van de dieet mentaliteit, door te luisteren naar en te reageren op de directe boodschappen die je lichaam afgeeft en door balans te creëren tussen voedingsmiddelen waar je van geniet en voedingsmiddelen die je lichaam nodig heeft om goed te functioneren. De principes van intuïtief eten werken ofwel door fysieke sensaties die in je lichaam ontstaan waar te nemen, ofwel door obstakels weg te nemen voor het waarnemen van en reageren op sensaties. De obstakels komen meestal uit je eigen hoofd in de vorm van regels, overtuigingen en gedachten. Het betekent terugkeren naar de basis: je eigen lichaam en je eigen signalen vertrouwen. (Instituut Gezond Leven, 2024).
Intuitief eten is ontwikkelt door Elyse Resch en Evelyne Tribole, twee Amerikaanse diëtisten, en is gebaseerd op 10 basisprincipes die je leren terug naar de signalen van jouw lichaam te luisteren. Ik leg hieronder graag de principes uit en vertaal ze naar hoe je ze voor jouw kinderen kan toepassen.
1. Keer de dieetcultuur de rug toe.
Dit principe gaat verder dan het al dan niet volgen van een dieet, ook bij kleine kinderen. Regels waarbij de brooddozen moeten worden leeggeten of het fruit-tussendoortje zeker opgegeten moet worden, verstoren het aangeboren honger- en verzadigingsgevoel van jonge kinderen. Ook opmerkingen als: ‘neem ook eens een kerstomaat in plaats van alleen chipjes’ of ‘mama eet geen brood’ kunnen kinderen een schuldgevoel geven of een boodschap die ze nog niet kunnen ontwarren.
2. Luister naar je hongergevoel
Kinderen worden geboren met een honger- en verzadigingsgevoel. Bij baby’s respecteren we dit meestal: door baby’s op vraag te voeden. Maar waarom doen we dit niet altijd meer met onze kinderen? Vaak zie ik ouders die porties bepalen voor kinderen: hoeveel er gegeten moet worden en vooral wanneer het kind moet stoppen met eten. Kinderen die de signalen van hun lichaam respecteren hebben een lagere kans op het ontwikkelen van een verstoorde relatie met eten.
3. Aanvaard alle voedingsmiddelen
Hoewel het als ouder belangrijk is om gezonde en voedzame voeding aan te bieden en voor te schotelen, is het belangrijk dat er geen voedingsmiddelen geweerd worden. Tenzij als het gaat om voedingsmiddelen dat jouw kindje om medische redenen niet mag eten (bijvoorbeeld omwille van een allergie of intolerantie).
Het principe van de verboden vrucht geldt immers ook voor kinderen: wat niet mag, trekt aan. Het aanbieden van alle voedingsmiddelen, ook diegenen die misschien als minder gezond worden beschouwd, is hierbij essentieel. Door kinderen te leren dat alle voedingsmiddelen in een gezond voedingspatroon passen, helpen we hen om een gezonde relatie met eten op te bouwen waarbij de kans op overeten veel kleiner is.
4. Roep de eetpolitie een halt toe
Wanneer bepaalde regels rond voeding zich in jouw hoofd hebben gevestigd, kan het moeilijk zijn om hiervan los te komen. Als je bijvoorbeeld geleerd heb dat je niet te veel bananen mag eten, of maximum 13 druiven kan je deze foutieve boodschappen ook aan jouw kinderen doorgeven. Fruit bevat vitaminen en mineralen en is voedzaam omwille van de voedingsvezels en antioxidanten.
Jouw kindje moet verder ook geen snoepje verdienen omdat het goed gegeten heeft of flink geweest is. Door eten te koppelen aan gedrag kunnen kinderen het idee ontwikkelen dat hun zelfwaarde afhangt van wat ze eten. Ook dit kan leiden tot een verstoorde relatie met eten en met het zelfbeeld.
“Onthoud daarom dat er geen eetpolitie is en dat je eten niet moet verdienen. Leer dit ook aan jouw kinderen want jammer genoeg doen er nog heel veel foute stellingen rond eten de ronde, ook al op hele jonge leeftijd.”
5. Ervaar voldoening
In onze maatschappij is eten niet enkel iets om ons te voeden. Het is ook een moment van verbinding en een sociaal gebeuren. Hanteer dit principe ook aan tafel. Maak van de maaltijden leuke gezinsmomenten waarbij iedereen iets over zijn of haar dag vertelt. Op deze manier connecteer je met elkaar en geeft een maaltijd niet enkel fysieke maar ook mentale verzadiging.
6. Luister naar je verzadiging
Voor kinderen is het belangrijk dat ze hun aangeboren honger en verzadigingsgevoel ervaren en blijven respecteren. Door minimum- en maximumporties op te leggen verstoor je dit gevoel en leren kinderen dat ze hun lichaam niet kunnen vertrouwen. Kinderen hebben een andere behoefte dan volwassenen. Er moet immers nog veel energie naar hun groei. Hierdoor fluctueert hun inname sterk. Er zijn periodes dat jouw kindje precies onverzadigbaar is en er zijn periodes dat jouw kindje niets wil eten. Dat is normaal. Zorg ervoor dat je als ouders hiernaast kinderen ook leert om hier eens een foutje in te maken. Was iets zo lekker dat jouw kindje buikpijn heeft omdat het te veel gegeten heeft? Bespreek dit met jouw kindje zonder dat er schaamte of een schuldgevoel aan te pas komt.
7. Laat je emoties toe
Eten wordt soms gebruikt om emoties niet te moeten voelen of om kinderen af te leiden. Een kindje dat gevallen is moet niet getroost worden met een snoepje of een koekje. Wel met een knuffel en nabijheid. Door te troosten met eten leert het kind dat het die bepaalde voedingsmiddelen nodig heeft om zijn of haar emoties te reguleren, wat kan leiden tot emo-eten. Kinderen kunnen op die manier eten zien als troost, in plaats van als voeding. Door op een gezonde manier met voeding om te gaan helpen we onze kinderen een gezonde relatie met eten ontwikkelen.
8. Respecteer je lichaam
Ook jonge kinderen kunnen, vaak onder invloed van externe opmerkingen, dingen die ze zien en horen, een idee krijgen over het lichaamsbeeld. Probeer als ouder daarom alert te zijn over de boodschappen die je brengt naar jezelf naar anderen en naar jouw kind. Ook de manier waarop je over jezelf praat is een belangrijk voorbeeld voor jouw kind.
9. Heb plezier in bewegen
Kinderen kunnen van op jonge leeftijd op een leuke manier in contact komen met beweging. Probeer hierbij altijd rekening te houden met wat ze zelf fijn vinden. Natuurlijk is het leuk als je zelf altijd graag gedanst hebt, dat jouw dochter deze interesse deelt. Maar misschien is jouw dochter eerder een voetbal-type? Leer jouw kinderen dat sporten en bewegen iets is dat je met plezier doet, niet omdat het moet. Zo leren we hen een positieve relatie met beweging en hun lichaam op te bouwen.
10. Geef jezelf en je lichaam respect met voeding
Heb je een verstoorde relatie met eten of met jouw lichaam (gehad)? Dan kan het zijn dat eten voor jou soms lastig zijn. Probeer naar eten te kijken als iets dat kan bijdragen aan jouw gezondheid. Zo kan je de focus leggen op alle zaken waar je meer van kan eten in plaats van jezelf beperkingen op te leggen. Dit kan je ook aan jouw kindje meegeven. Probeer geen voedingsmiddelen te beperken en laat alles toe. Je hoeft niet perfect te eten om gezond te eten.
In mijn praktijk werk ik steeds met de regel van de gedeelde verantwoordelijkheid. Deze regel houdt in dat jij als ouder bepaalt hoe, waar, wat en wanneer gegeten wordt. Jouw kind bepaalt of het eet en hoeveel. Natuurlijk kan je als ouder bij het opstellen van het weekmenu, rekening houden met de persoonlijke voorkeuren van de andere leden van het gezin. Ook mag je verwachten dat jouw kindje mee aan tafel komt zitten, om er moment van verbinding van te maken. Maar als jouw kindje beslist om niet te eten, is het aan ons als ouder om dat te respecteren.
In mijn praktijk is het mijn droom om van de tafelmomenten, een moment van verbinding te maken waarbij kinderen een gezonde relatie met voeding en met zichzelf ontwikkelen.
Heb je zelf vragen over selectief eetgedrag, gezonde voeding bij kinderen of intuïtief eten bij kinderen? Volg me via instagram of via mijn website.
Geschreven door Ann Berger, kinderdiëtiste
Ann is diëtiste en heeft zich gespecialiseerd in selectief eetgedrag bij jonge kinderen. In haar praktijk helpt, ondersteunt en begeleidt ze ouders om hun kindje(s) gezond te laten opgroeien door een gezonde relatie met zichzelf en met voeding te ontwikkelen. Het is haar missie om de maaltijdmomenten leuk en gezellig te maken. Een moment van verbinding met het hele gezin.
