Als kinderdiëtiste vind ik het belangrijk om kinderen te leren dat ze vertrouwen mogen hebben in hun lichaam. Op regelmatige tijdstippen iets eten is belangrijk voor een optimale groei en ontwikkeling en vormt mee de basis van een gezonde levensstijl.
Kinderen hebben een andere behoefte dan volwassenen
Tussendoortjes zijn belangrijk voor jonge kinderen, ze voorzien in extra energie doorheen de dag. Kies bij voorkeur voor een 2-3 tussendoortjes. Probeer niet meer dan 3 tussendoortjes per dag aan te bieden omwille van een goede mondhygiëne. Hiernaast zijn tussendoortjes een aanvulling van de hoofdmaaltijden, ze vormen geen vervanging. Een duidelijke structuur in de maaltijden maakt de maaltijden voor jouw kind overzichtelijk en voorspelbaar.
Tussendoortjes mag je bekijken als echte minimaaltijden. Ze vormen een prima aanvulling op de hoofdmaaltijden en bevatten bij voorkeur een combinatie van verschillende voedingsstoffen. Een voedzaam tussendoortje of een voedzame mini-maaltijd voorziet in de nodige energie om toe te komen tot de volgende hoofdmaaltijd. Vroeger werd een tussendoortje als één stuk uit één voedingsgroep gezien: één stuk fruit, één potje yoghurt of één koek. Nu weten we dat het zinvoller en voedzamer is om een combinatie van verschillende voedingsgroepen aan te bieden. Verschillende voedingsgroepen leveren immers verschillende voedingsstoffen. Door een combinatie aan te bieden, krijgt jouw kindje verschillende voedingsstoffen zoals voedingsvezels, vitaminen en mineralen tegelijkertijd binnen.
“Een goede samenstelling van verschillende voedingsgroepen zorgt ook voor een betere verzadiging. Dit zorgt voor het beter aanvoelen van het verzadigingsgevoel en beperkt de kans op overeten.”
Experte Ann
Voor kinderen met selectief eetgedrag kan het soms een uitdaging zijn om gezonde tussendoortjes te eten. Toch zorgen tussendoortjes als minimaaltijden voor extra proefkansen. Betrek jouw kindje daarom bij het samenstellen van het tussendoortje. Laat jouw kindje bijvoorbeeld kiezen uit twee stukken fruit, uit 2 koekjes, … Zo heeft jouw kindje het gevoel dat het zelf het tussendoortje mee aan het samenstellen is. Presenteer het tussendoortje ook op een leuke manier en geef jouw kindje tijd om te wennen aan nieuwe voedingsmiddelen. Zorg er hiernaast voor dat je het gewenste gedrag ook voortoont. Kinderen leren immers door te imiteren.
Je kind is uitgehongerd na school
Heeft jouw kindje ook het ‘uitgehongerd-na-school-syndroom’? Op dat moment is het handig als je wat voorbereidingen getroffen hebt. Zo kan je snel een combinatie van deze zaken aanbieden: een handje ongezouten noten, voorgesneden fruit of groenten, volkoren crackers met een dip zoals hummus of guacamole, een voedzame koek etc. Enkele snelle en gezonde opties houden het voor iedereen gezellig tot aan het avondmaal.
Waarom je beter een vakjesbord gebruikt
Ik ben zelf fan van het apenbordje of de monkey platter. Dit is een uitstekende manier om kinderen gezonde eetgewoonten aan te leren. Bij een monkey platter bied je verschillende voedingsgroepen tegelijkertijd aan door gebruik te maken van schaaltjes of een vakjesbord. Voor kinderen met selectief eetgedrag is het ook veilig, want de verschillende voedingsmiddelen raken elkaar niet aan. Kinderen ontwikkelen door het gebruik van een monkey platter autonomie en zelfstandigheid: ze kiezen immers zelf hoeveel ze eten en waarvan ze eten. Bij het samenstellen van een monkey platter voorzie je bij voorkeur in verschillende voedingsgroepen zoals fruit en/of groenten, noten, crackers, volkoren brood, een koek, chocolaatje, … Kinderen leren zo verschillende smaken en texturen kennen. Dit maakt de eetervaring voor jouw kindje aangenaam. Hiernaast is het dé manier om jouw kindje iets aan te bieden dat het nog niet zo graag eet. Doordat een flopper samen met een topper gecombineerd wordt, is de kans groot dat jouw kindje zich veiliger voelt om te proeven. Een monkey platter bevordert positieve eetervaringen en draagt op die manier bij tot het ontwikkelen van een gezonde relatie met eten.
Vergeet niet te drinken
Bij een gezonde snack hoort ook steeds iets van drinken. Voldoende vocht is belangrijk voor een kind. Ze zijn zich vaak minder bewust van hun dorstgevoel. Hierdoor zijn ze minder geneigd om te drinken. Voorzie daarom als ouder steeds iets om te drinken voor jouw kind bij de maaltijden en tussendoortjes. De voorkeur gaat uit naar water. Maar ook ongezoete kruidenthee, een glas melk of plantaardig alternatief of een zelfgemaakte smoothie kunnen een prima aanvulling zijn op het tussendoortje.
“Een zelfgemaakte smoothie kan voor kinderen met selectief eetgedrag of kinderen die moeilijker fruit / groenten eten, een prima manier zijn om wel vitaminen en mineralen in te nemen. Kies voor de samenstelling hiervan bij voorkeur zonder de toevoeging van suikers.”
Experte Ann
Voor kinderen die jonger zijn dan 3 jaar wordt moedermelk of volle melk aangeraden. Na de leeftijd van 3 jaar zijn halfvolle varianten een prima keuze. Het is belangrijk om hierbij te vermelden dat individuele behoeften variëren. Het is daarom belangrijk om met jouw kinderdiëtist te overleggen welke melk voor jouw kindje de beste keuze is, rekening houdend met zijn of haar voedingsgewoonten en -behoeften.
Gezond snacken op school
In de meeste scholen wordt gezonde voeding steeds duidelijker gepromoot. In verschillende scholen wordt gevraagd om op minimum één van de twee snackmomenten enkel fruit of groenten mee te geven. Dit is een goed idee omdat op deze manier kinderen van elkaar kunnen leren. Kinderen die het lastiger hebben met het eten van fruit of groenten zijn soms in groep wel geneigd om mee te eten. Het kan voor hen immers een laagdrempelige proefkans zijn. Voor kindjes met heel selectief eetgedrag kan je met de school ook steeds afspraken maken over welke voedingsmiddelen haalbaar zijn en welke niet.
Op sommige scholen voorzien ze ook een eigen fruitaanbod. Dit is niet alleen handig voor de ouders, het kan ook interessant zijn voor kinderen die iets minder variatie of blootstelling kennen. Kindjes die aan minder verschillende voedingsmiddelen worden blootgesteld komen zo vaak in aanraking met een heel nieuw productgamma. Dit kan voor kinderen het scala aan lekkere voedingsmiddelen dan ook doen toenemen.
Een gezond voedingsbeleid is heel belangrijk voor scholen. Het helpt bij het creëren van een omgeving waarin gezondheid en welzijn worden ondersteund. Het draagt hiernaast ook bij aan de fysieke, mentale en educatieve gezondheid van onze kinderen. Hierbij is het belangrijk dat een gezond voedingsbeleid ook rekening houdt met complexe sociaaleconomische en culturele factoren die van invloed zijn op de eetgewoonten van kinderen en hun families.
Verbied geen voedingsgroepen
Bij tussendoortjes horen ook traktaties. Traktaties horen bij een gezond en evenwichtig voedingspatroon. Eten is een sociaal gebeuren en bij feestelijke gebeurtenissen hoort lekker eten. Als kinderdiëtiste vind ik het heel belangrijk dat deze gebeurtenissen deel uitmaken van een gezond een evenwichtig voedingspatroon. Alle voedingsmiddelen horen hier dan ook in thuis. Als ouder en als school is het belangrijk om kinderen geen voedingsmiddel of voedingsgroepen te verbieden. Het verbieden van voedingsmiddelen zorgt vaak voor een overmatig verlangen tot deze voedingsmiddelen. Dit leidt dan weer tot overeten wanneer het kind toch eens in contact komt met het voedingsmiddel. Traktaties hoeven ook niet enkel gezond te zijn. Er is niets mis met het eten van taart of cake als er een kindje van de klas verjaart.
Snoepgoed als beloning
Traktaties kunnen beter niet als beloning gebruikt worden. Het positief bekrachtigen met traktaties wekt het idee dat ongezond voedsel waardevoller is, of dat je dat als kind moet verdienen. Dat is absoluut niet het geval en ook niet de connotatie die je jouw kindje wil laten maken.
“Door kinderen voedingsmiddelen als gezond en ongezond te categoriseren kunnen kinderen het idee krijgen dat hun waarde als persoon afhangt van wat ze eten. Als ze fruit en groenten eten zijn ze flink en als ze chocolade of koekjes eten zijn ze minder flink. “
Experte Ann
Deze categorisatie kan leiden tot angst en schuldgevoelens. Voeding en eten draait om veel meer dan gezond of ongezond. Eten en voeding draait immers ook om plezier, genieten, luisteren naar ons lichaam en het effect van bepaalde voedingsmiddelen op ons lichaam. Het is belangrijk dat we onze kinderen dat op een neutrale manier bijbrengen, liever dan voedingsmiddelen te stigmatiseren.
Tussendoortjes gaan dus niet alleen over voeding en het leveren van energie. Ze gaan ook over genieten en verbinden met jouw kind. Zorg dus voor een leuke sfeer aan tafel. Maak er een moment van verbinding van: vraag aan jouw kind wat het leuk vond op school en vertel ook zelf iets over jouw dag!
Geschreven door Ann Berger, kinderdiëtiste
Ann is diëtiste en heeft zich gespecialiseerd in selectief eetgedrag bij jonge kinderen. In haar praktijk helpt, ondersteunt en begeleidt ze ouders om hun kindje(s) gezond te laten opgroeien door een gezonde relatie met zichzelf en met voeding te ontwikkelen. Het is haar missie om de maaltijdmomenten leuk en gezellig te maken. Een moment van verbinding met het hele gezin.
