De roze wolk, er is al veel over geschreven en veel over verteld. Toch heeft hij vaker alle kleuren van de regenboog dan dat hij roze is. Bij sommige mama’s is hij eerder (donker)grijs.
Herkenbare klachten bij een postnatale depressie
Naar schatting maakt ongeveer 15% van de mama’s een postnatale of postpartum depressie door. Die ontwikkelt zich in het eerste jaar na de geboorte en kenmerkt zich door een negatieve stemming en verlies van interesse of plezier. Daardoor gaan ze minder dingen doen, hebben ze vaker negatieve gedachten en negatieve emoties die elkaar onderling versterken. Sommige mama’s ervaren onrust, voelen zich waardeloos en kunnen zich minder goed concentreren. Daarnaast is er eventueel sprake van slaapproblemen, vermoeidheid en gewichtsveranderingen, al zijn dit zaken die sowieso moeilijker zijn na een bevalling en tijdens de kraamtijd. Dit zorgt ervoor dat het niet altijd makkelijk is om vast te stellen wat de diagnose exact is. Een overwegend negatieve stemming en geen plezier meer ervaren of niet meer uitkijken naar iets leuks voor een periode van minstens 2 weken zijn hierbij wel duidelijke en richtinggevende indicatoren.
Depressieve klachten situeren zich op een continuüm, gaande van milde tot zeer ernstige klachten, waarbij de mama levensmoe kan zijn. Er zijn dus heel veel verschillende soorten postnatale depressie.
Kwetsbaarheid bij een postnatale depressie
Uit onderzoek weten we dat sommige mama’s kwetsbaarder zijn voor het ontwikkelen van een postnatale depressie. Psychologische klachten ontstaan door de combinatie van biologische, psychologische en sociale factoren. Bij een postnatale depressie is de hormonale verandering een biologische factor. Denk hierbij onder andere aan een erfelijke kwetsbaarheid. Daarnaast is er tijdens de zwangerschap en de kraamtijd ook een biologisch factor die hier invloed op kan hebben. Mama’s die eerder perfectionistisch zijn, zijn vaker ook kwetsbaarder. De mate van steun uit de omgeving kan een vorm van kwetsbaarheid met zich meebrengen, of net het tegenovergestelde. Als de mama beschikt over een goed netwerk rondom zich kan dit net voor meer bescherming en minder kwetsbaarheid zorgen. Verder zien we ook dat slaaptekort onze stemmingen in het algemeen, maar zeker ook van kersverse mama’s, negatief beïnvloedt.
“Een eerdere (postnatale) depressie verhoogt de kans op een nieuwe postnatale depressie. Evenzeer gebeurt het dat mama’s bij een tweede (of derde) kindje geen nieuwe postnatale depressie doormaken. Als een mama nog nooit een postnatale depressie had, wil dat niet zeggen dat ze er geen meer kan krijgen bij een volgende kindje. Ook partnergeweld is een risicofactor, evenals onderliggende aandoeningen of de mentale gezondheid van de partner.”
Psychologe Sara Maeyaert
Postnatale depressie bij papa’s
En ja, ook papa’s kunnen een postnatale depressie doormaken. De klachten tonen zich vrij gelijkaardig als bij mama’s maar worden doorgaans minder snel opgemerkt. Onderzoek toont aan dat een papa 50% kans heeft op een postnatale depressie als mama een postnatale depressie doormaakt. Dit onderstreept de impact van sociale steun wanneer het moeilijk gaat.
Net daarom is het zo belangrijk om je bezorgdheid uit te spreken. Dat kan bij je partner, een vriendin, je eigen moeder, je zus, … Ook je vroedvrouw, huisarts en gynaecoloog zijn eerste aanspreekpunten wanneer je bezorgt bent om jezelf of je partner. Zij kunnen samen met jou op zoek gaan naar geschikte ondersteuning. Hoe donker de wolk ook kan voelen, een postnatale depressie is goed behandelbaar met psychologische begeleiding en eventueel ook medicatie, waarbij er veilige opties zijn wanneer je als mama borstvoeding geeft.
Recent werd ook de tool ‘Whats up’ ontwikkeld om te screenen of er bij jou mogelijk sprake is van een postnatale depressie. Daarnaast worden er in de app ook tips aangereikt waarmee jij aan de slag kan gaan om een eventuele wachttijd voor hulpverlening te overbruggen.
Geschreven door Sara Maeyaert, psychologe, die behoort tot het team fysiek welzijn van Mom+
