Geschreven door expert psycholoog en integratief psychotherapeut Evelien Dauw
Vol enthousiasme besluiten jullie om zwanger te worden, een intiem moment en een grote stap. De tijd waarin je als vrouw klaar bent voor een kindje en uiteindelijk moeder wordt, is een hele bijzondere en unieke fase in je leven. De wens voor het moederschap en de transitie van vrouw naar moeder raken aan de essentie van je bestaan als mens. Het geeft daarnaast ook een extra verbondenheid tussen partners: naast geliefden worden jullie straks ook ouders. Dit is een belangrijke stap; de geboorte van een kind wordt niet voor niets een life event genoemd.
Even in de wachtkamer
Bij het overgrote deel van de stellen die proberen om zwanger te worden, is de vrouw binnen een jaar zwanger. Maar 15 à 20% van de koppels boekt na een jaar nog geen succes. Het is dan ook een grote teleurstelling als het niet meteen lukt om zwanger te worden. Als je ook nog door de medische molen gaat, brengt dat veel spanning en onzekerheid met zich mee. Een onvervulde kinderwens is groots en levensbepalend. Je zit in een soort ‘wachtkamer’, maar weet niet waar je op wacht en wanneer het jouw beurt is.
Omgaan met jaloerse gevoelens
Voor de buitenwereld is het niet altijd zichtbaar dat jullie een onvervulde kinderwens hebben. Goedbedoelde opmerkingen kunnen je weleens pijnlijk raken. Anderen weten niet dat je al een tijdje bezig bent om zwanger te worden en vragen doodleuk of ‘het niet eens tijd wordt’. Dat kan het extra moeilijk maken, vooral als mensen in je omgeving wél zwanger worden, je overal bolle buiken ziet en geboortekaartjes krijgt. Veel mensen worstelen met gevoelens van jaloezie en verdriet.
“Je kan merken dat het lastig is om blij te zijn voor anderen, terwijl je er zelf zo naar verlangt om een kindje te krijgen, wat jou dan weer kan opzadelen met een schuldgevoel, omdat je niet de vriendin kan zijn die je wilt zijn.”
Psycholoog Evelien Dauw
Je wil graag nog een kindje
Wanneer je al een baby hebt gekregen, maar je daarna moeite hebt met zwanger raken, wordt dat secundaire onvruchtbaarheid genoemd. Secundaire onvruchtbaarheid geeft een dubbel gevoel. Enerzijds ben je blij met het kind dat je hebt, maar tegelijkertijd ben je verdrietig om een onvervulde kinderwens. Weet dat deze tegengestelde gevoelens naast elkaar mogen bestaan. Geluk en verdriet liggen bij secundaire kinderloosheid heel dicht bij elkaar.
Ook hier spelen de verwachtingen van de omgeving een zware rol en hebben weinig mensen er begrip voor, ‘want je hebt toch al een baby?’. Je voelt je in je verdriet vaak niet gezien en gehoord. Deze reacties kunnen schuld- en schaamtegevoelens in je losmaken, waardoor je zou kunnen besluiten om er niet meer over te praten. Logisch dat je daar liever wat afstand van neemt. Veel koppels met een kinderwens geraken daardoor bewust of onbewust een beetje geïsoleerd. Het feit dat je al één of meerdere kinderen hebt, betekent niet dat je geen kinderwens meer mag hebben. Niemand hoeft jou te vertellen wanneer je gezin compleet is. Wees er alert op om je niet te laten isoleren, dat neemt je nare gevoel en verlangen niet weg. Zeg ja op dat weekendje weg, op dat gezellig etentje, op dat familiefeest.
Erken je emoties
Een niet vervulde kinderwens kan zorgen voor hevige emoties zoals frustratie, verdriet, onzekerheid, boosheid en wanhoop. De verschillende emoties zorgen voor onrust én verwarring in je lichaam en hoofd, waardoor de realiteit lastig te begrijpen en te accepteren is. Je kan het gevoel hebben dat je lichaam je in de steek laat en je schuldig voelen. Jullie worden geconfronteerd met het idee dat er misschien geen kinderen komen, terwijl dat wel één van jullie levensdoelen is. Dat zorgt voor heel wat angst en onzekerheid. Je bent aan het rouwen over een kindje dat niet komt en dat kost tijd. Wees lief voor jezelf. Vaak is er sprake van opgestapelde rouw. Een tijd lang werd verdriet weer verdrongen door hoop. Waren er miskramen? Sta er even bij stil en treur erom. Doe recht aan je verdriet en bagatelliseer het niet.
Positieve mindset
Hoewel het logisch is dat de wens om zwanger te worden je leven behoorlijk in beslag kan nemen, is het belangrijk ervoor te zorgen dat dit geen obsessie wordt. Hoe moeilijk ook: blijf kijken naar wat je wél hebt. Vergeet niet om bewust te genieten van de dingen die wél goed lopen en tracht vertrouwen te hebben in de toekomst. Het is bewezen dat een positieve mindset helpt om zwanger te raken (ook al is dat gemakkelijk gezegd).
“Verbind menstruatie niet meteen met ‘dus niet zwanger’. Probeer die twee dingen los te koppelen van elkaar; dan wordt het niet elke maand een nieuwe teleurstelling. Wees lief en mild voor jezelf!”
Psycholoog Evelien Dauw
Draag zorg voor je relatie
Binnen je relatie kunnen vruchtbaarheidsproblemen voor spanningen zorgen. Het is belangrijk dat het thema ‘zwanger worden’ niet tussen jullie, als partners, in komt te staan. Er ontstaat vaak een gevoel tekort te schieten als man of als vrouw wanneer blijkt dat er een medisch probleem speelt.
Maar ook het verschil in de verwerking van teleurstellingen tussen partners is soms groot. Mannen en vrouwen verwerken anders. Het is pittig om daarin verbonden te blijven. Blijf praten en spreek jullie gevoelens en verwachtingen regelmatig uit. Deel jullie gedachten en emoties.
- Waar maak je je zorgen over?
- Wanneer komt het punt dat je misschien het medisch circuit wil instappen?
- Hoe vaak wil je het erover hebben samen?
Veel vrouwen willen graag al luidop fantaseren over de baby, terwijl mannen daar niet altijd nood aan hebben. Respecteer elkaars verschillen en elkaars gevoel.
Medische hulp
De medische mogelijkheden zijn op vandaag (gelukkig) eindeloos. Bespreek op voorhand je opties met je partner. Komen jullie in aanmerking voor een vruchtbaarheidsbehandeling? Zouden jullie willen werken met donoren? Behoort adopteren tot de opties? Door deze zaken reeds op voorhand te bekijken, kan er een last van jullie schouders vallen.
Effect op je seksleven
Daarnaast kan jullie seksleven ook lijden onder de vruchtbaarheidsproblemen. Op geplande dagen vrijen kan jullie plezier in seks verminderen. Seks kan een mechanische handeling worden, in plaats van een intiem moment waarbij je van elkaar geniet. Ga voor een spontane vrijpartij tussen de vruchtbare dagen door.
Enkele tips van de psycholoog
1. Zoek professionele hulp en lotgenoten bij vruchtbaarheidsproblemen
Het niet-krijgen van een kind is ingrijpend. Het kan prettig zijn om met lotgenoten te praten die hetzelfde proces doorlopen. Niet alleen voor het uitwisselen van ervaringen, maar ook voor nuttige tips. Ook een psycholoog of therapeut kan je helpen om je verdriet te verwerken, een ander perspectief op zaken te geven of je te begeleiden in de keuzes die op je af komen.
2. Betrek je omgeving… of niet!
Ook al polsen mensen uit je omgeving discreet of weinig tactvol, jij bent baas over je leven en over je lijf. Je hoeft je niet te verantwoorden en je kiest zelf of je graag open wil zijn over je kinderwens of vruchtbaarheidsproblemen naar anderen. Het is oké als je er voor kiest om het binnen de intimiteit van jullie relatie te houden, omdat je geen nood hebt aan extra vragen of bezorgdheden en nieuwsgierigheid. Het is oké om het te delen met betekenisvolle anderen, wanneer je nood hebt aan een luisterend oor en aan een extra ruggesteun. Kies mensen die je vertrouwt en bij wie je het fijn vindt om je hart te luchten of frustratie te delen.
3. Vermijd dokter Google
Als jullie al een tijd bezig zijn om zwanger te raken en het lukt maar niet, kun je je gaan afvragen of er misschien een medische oorzaak is. Je schuimt het internet en fora af op zoek naar antwoorden, op zoek naar hoop en perspectief. Voor je het weet, haal je allerlei dingen in je hoofd, met alle stress van dien. Zoek je antwoorden bij (fertiliteits-)deskundigen en tracht een selectie te maken in de informatie die je leest. Blijf nuchter en rationeel. Besef dat ieder koppel, iedere vrouw, ieder lichaam anders is. Vooral mensen met een aanslepend, negatief proces delen hun verhalen op fora, op zoek naar erkenning en steun. Weet dat je hier meestal geen sprookjes zal lezen die je perspectief geven. Vermijd dokter Google. Ga op zoek naar positieve, inspirerende verhalen die hoop, moed en vertrouwen geven.
Evelien Dauw is psycholoog en integratief psychotherapeut bij Kinderpraat. Vanuit een integratieve benadering, waarbij Evelien een breed aanbod aan methodieken en kaders hanteert, tracht ze aan de slag te gaan met de specifieke hulpvraag en behoefte van haar cliënt. Haar werkwijze is transparant, ‘op maat’ en in overleg, vanuit een integere en betrokken benadering.
