In de complexe wirwar van onze biologie neemt een vaak over het hoofd gezien, maar essentieel orgaan, een hoofdrol in: de darm. Een gezonde darm vormt de hoeksteen van ons welzijn en blijkt vanaf de eerste levensdagen van cruciaal belang te zijn. Zoals de bekende quote zegt: “Een gezonde darm begint al in de eerste 1000 dagen van je leven.” Deze 1000 dagen markeren niet alleen het begin van ons bestaan, maar ook het fundament voor een leven lang welzijn en zelfs de gezondheid van toekomstige generaties. Laten we samen deze boeiende reis door de wereld van de darmen maken, ontdekken hoe ze ons beïnvloeden en wat we kunnen doen om hun welzijn te bevorderen.
De voordelen gaan een leven lang mee en hebben effect op de volgende generaties
In ons lichaam speelt een boeiende realiteit: we zijn niet helemaal mens. Ongeveer de helft van onze cellen bestaat uit bacteriën, aanzienlijk kleiner dan onze eigen cellen, en vormt samen het ‘microbioom’.
Dit microbioom is een complex ecosysteem van triljoenen micro-organismen, waaronder bacteriën, virussen, schimmels en andere microben. Ze hebben zich samen met ons door de evolutie ontwikkeld en vinden hun thuis overal in ons lichaam, vooral in onze darmen, bekend als het darmmicrobioom of ‘darmflora’.
Het darmmicrobioom, ook wel het ‘moeder microbioom’ genoemd, beïnvloedt andere microbiomen zoals het vaginaal, long- en huidmicrobioom. Ondanks de cruciale rol die bacteriën spelen bij ons welzijn, hebben ze vaak een onverdiende slechte reputatie. De waarheid is dat we niet zonder deze goede bacteriën kunnen, en zij zijn afhankelijk van ons voor ‘kost en inwoning’.
Hoewel onze kennis over het darmmicrobioom recent is, evolueert deze constant met dagelijkse nieuwe onderzoeksresultaten. Deze ontdekkingen bieden nieuwe perspectieven op de complexe interacties tussen ons lichaam en zijn microbiële metgezellen.
“Zeker wanneer je zwanger bent is het belangrijk hierover meer te weten, want jouw microbioom zal de gezondheid van jouw kindje voor een groot deel bepalen.”
Expert Tinneke
Hoe bepalen bacteriën onze gezondheid?
De micro-organismen die overvloedig aanwezig zijn in onze darmen vervullen een indrukwekkende reeks functies. Deze microben:
- Produceren vitamines voor ons.
- Hebben invloed op onze stofwisseling en ons gewicht.
- Beïnvloeden ons humeur en onze intelligentie.
- Produceren hormonen en neurotransmitters, waaronder serotonine, ons gelukshormoon (90% wordt in de darmen geproduceerd).
- Beschermen ons tegen infecties en werken nauw samen met ons immuunsysteem.
Dit overzicht is slechts het topje van de ijsberg. Zonder onze bacteriën zouden we zelfs niet levensvatbaar zijn, tenzij in een steriele omgeving, maar laten we eerlijk zijn, dat klinkt niet bepaald gezellig!
Onze bacteriën zijn zo cruciaal dat moedermelk niet alleen bacteriën bevat, maar ook stoffen die specifiek bedoeld zijn als voeding voor deze bacteriën. Dit is vooral belangrijk zolang een baby exclusief borstvoeding krijgt, omdat ze anders niets te eten zouden hebben en zouden sterven.
Het menselijk microbioom wordt door velen beschouwd als een nieuw ontdekt orgaan, met een gezamenlijk gewicht van 2 kg, zwaarder dan zowel het hart als de longen bij elkaar. Dit benadrukt de immense rol die deze microben spelen in onze algehele gezondheid en welzijn.
“Helaas gaat het erg slecht met onze darmflora: de voorbije 50 jaar is het aantal soorten bacteriën in ons lichaam gemiddeld met 30% afgenomen. Er moet echt dringend wat veranderen, want aan dit tempo gaat gewoon ‘gezond zijn’ meer en meer een uitzondering worden.”
Expert Tinneke
Met iedere soort die verdwijnt, verdwijnen namelijk ook de effecten die deze soort heeft; wat daarbij ook nog eens een domino-effect kan geven, want vele bacteriën zijn afhankelijk van de aanwezigheid van andere bacteriën.
Het is een erg kwalijke evolutie die ik wil stoppen met mijn programma ‘Blijf Op Je Roze Wolk’, want hoe meer soorten darmbacteriën: hoe sterker, stabieler en gezonder de darmflora is. En vice versa…
Op welke manier wordt onze darmflora beschadigd?
- tekort aan vezels onze moderne voeding bevat bij de gemiddelde mens véél te weinig vezels, waardoor de darmflora te weinig te eten krijgt en niet kan floreren. Volgens de Nederlandse Voedselconsumptiepeiling is de gemiddelde consumptie van groenten in Nederland ongeveer 131 gram per dag; in België zal dat ongeveer hetzelfde zijn kan ik me voorstellen…
- teveel suiker: gemiddeld gebruiken we 10.000 suikerklontjes per jaar; dat is bijna 100 gram per dag, daarmee saboteren we onze gezondheid en ook die van onze darmbacteriën, helaas. Suiker kan de groei van bepaalde ongunstige bacteriën bevorderen.
- medicatie: maagzuurremmers, pijnstillers en vooral ook antibiotica hebben een negatief effect op onze darmflora; wist je dat het tot een jaar kan duren voordat je darmflora hersteld is van een antibioticakuur? Min of meer dan, want vaak is er schade aan het darmmicrobioom in de vorm van verlies aan soorten en de vorming van antibioticaresistentie.
Dit zijn de belangrijkste bedreigingen van onze bacteriën in ons lichaam; het uitsterven van onze darmflora is een van de grootste uitdagingen voor de menselijke gezondheid… Het verlies aan diversiteit en het microbiële onevenwicht dat het gevolg is van bovenstaande wordt gerelateerd met een toename van een groot aantal medische problemen zoals onder (veel) meer:
- obesitas
- depressie
- angststoornissen
- slaapproblemen
- de meeste chronische aandoeningen
- sommige kankers
Zonder onze bacteriën zouden we zelfs niet levensvatbaar zijn…
We hebben er met z’n allen groot belang bij meer aandacht te geven aan onze microbiële gezondheid, en als zwangere vrouw nog véél meer, want tijdens je zwangerschap kan je een groot verschil maken en de toekomstige gezondheid van je kindje optimaliseren: dat is het goede nieuws.
Een baby is quasi steriel tot op het moment van de geboorte (wanneer het water breekt); dan begint de kolonisatie van bacteriën via het vruchtwater, het geboortekanaal, de passage van de vagina en peri-anale gebied; wanneer de baby geboren is gaat dit proces verder via huid-op-huidcontact, omgevingsbacteriën en -heel belangrijk!- de borstvoeding.
Deze eerste ‘kolonisten’ zijn erg bepalend voor de verdere vorming van de darmflora die pas ‘volwassen’ is rond het 3e – 4e levensjaar én voor de ontwikkeling van het immuunsysteem dat vorm krijgt onder de bepalende invloed van deze bacteriën.
Wat kan er mis gaan?
Bij een keizersnede mist een baby de bacteriën die in de natuurlijke situatie zouden worden doorgegeven van moeder op kind ter hoogte van het geboortekanaal, het peri-anale gebied en de vagina: deze zijn te beschouwen als de ‘primer’ van een gezonde darmflora.
Daarbij wordt vaak een baxter met antibiotica gegeven als voorzorgsmaatregel tegen mogelijke infecties; waarbij ook goede bacteriën vernietigd worden net op dit belangrijke moment van overdracht.
Naar aanleiding van een positieve GBS-test: in België worden vrouwen sinds de jaren ‘90 systematisch gescreened op de aanwezigheid van GBS-bacteriën via een vaginale swab tussen week 35 en 37 van de zwangerschap; 1 op 5 test positief, waarna er antibiotica worden ingezet net voor of tijdens de bevalling/geboorte.
Mama geeft een onevenwichtige vaginale en/of darmflora mee met haar baby in de vorm van tekorten aan bepaalde goede bacteriën en een teveel aan potentieel ziekmakende en/of antibioticaresistente bacteriën.
Wat kan je doen?
Vezels, vezels, vezels Streef naar minstens 500 gram groenten per dag; dat gaat gemakkelijker dan je verwacht wanneer je je broodmaaltijd vervangt door een soep, je aardappelen vervangt door sperzieboontjes, wat minder rijst/aardappelen/pasta neemt en in de plaats daarvan extra groenten gebruikt.
Minder met suiker en vermijd zo tegelijkertijd tekorten aan mineralen en de welbekende suikerdips; vervang frisdrank geleidelijk aan door bruiswater en maak het je gemakkelijk door zo laat mogelijk op de dag iets zoet te nemen, want suiker geeft zin in nog meer suiker.
Optimaliseer je gezondheid en voorkom het gebruik van maagzuurremmers, pijnstilling en antibiotica die bij iedere kuur meer kans geven op een volgende kuur. Het programma ‘Blijf Op Je Roze Wolk’ kan je hiermee helpen! Het werd speciaal ontwikkeld voor zwangeren.
Ben je benieuwd hoe dit in zijn werk gaat? Neem dan nu een kijkje op de darmflorist en geef je baby de beste start!
Geschreven door Tinneke Matterne, orthomoleculair darmtherapeut en kindertherapeute
Tinneke Matterne is orthomoleculair darmtherapeute en kindertherapeute. En trotse mama van Nikki, Ward en Céline. Tinneke’s praktijk, ‘Darmflorist’, gevestigd in Zeeuws-Vlaanderen, is gespecialiseerd in het optimaliseren van de spijsvertering, darmflora en tekorten aan voedingsstoffen.
