Tijdens het spelen ontwikkelt je baby niet alleen zijn motoriek, maar ook zijn hersenen. Baby’s en peuters willen van nature weten hoe de wereld in elkaar zit en dit ontdekken ze door te spelen. In hun spel proberen ze dingen uit, zien ze welk effect dat heeft en hoe anderen daarop reageren. Door te spelen ontwikkelen ze zich bijna vanzelf en daarom is het nog zo belangrijk dat je spelen zoveel mogelijk aanmoedigt 🥰
In het eerste jaar ontwikkelen de motorische, sociaal-emotionele en taalontwikkeling zich razendsnel en dat gaat allemaal spelenderwijs. We worden namelijk allemaal geboren met een ongelooflijke nieuwsgierigheid. Door te spelen leert je baby de wereld rond zich te begrijpen en gaat hij maar al te graag op ontdekkingsreis.
Spelen met baby’s tussen de 3-6 maanden
Vanaf ongeveer drie maanden kunnen baby’s zelf iets vasthouden. Je kunt je kind vanaf nu een knuffeltje of rammelaar in de handen geven. Misschien doet je baby er nog helemaal niets mee, misschien voelt hij er alleen aan of misschien begint hij er wel mee te schudden of stopt hij het speeltje in zijn mond. Want ja, op dit moment verdwijnt echt alles in de mond 😉 Met zijn lippen en tong kan hij vormen en structuren leren kennen. Maar wees voorzichtig met kleine speeltjes!
Rond 4 maanden beginnen baby’s vaak te grijpen naar dingen. Hij kan ook zelf het speeltje nemen dat naast hem ligt. Je baby beleeft heel veel plezier in het aanraken, oppakken en weggooien van dingen. Ze vinden alles prachtig en hebben oog voor spiegeltjes, belletjes en allerlei verschillende soorten stoffen en materialen, zoals zachte, ruwe, gladde of kriebelige stoffen. Op die manier leert je baby spelenderwijs veel nieuwe geluiden, materialen, smaken en geuren kennen. Bij alles wat hij doet, kijkt, luistert en voelt hij. Dat zorgt ervoor dat hij langzamerhand met zijn omgeving vertrouwd raakt. Alleen spelen is nog moeilijk voor een kind van drie tot zes maanden. Dat houdt een jonge baby meestal niet zo lang vol. Samen spelen en contact maken vindt hij op dit moment veel leuker én het is belangrijk voor de ontwikkeling.
“Speel samen leuke spelletjes: gezichten trekken, tong uitsteken en geluiden maken, liedjes zingen, dansen met je baby op de arm”
Kindercoach Natasja
Met een paar eenvoudige badspelletjes leert je kind dat het niet bang hoeft te zijn voor water. Sla een paar keer met je handen op het water ( je baby zal je als snel nadoen), leg een paar kleine, drijvende speeltjes in bad, laat een druppeltje water over het hoofd van je baby lopen, laat het water met een straaltje op zijn buik komen.
Baby’s tussen 6-12 maanden
Je baby vindt het leuk om naar zichzelf te kijken in de spiegel, te kruipen, zich op te trekken en dingen te pakken. Geef je baby de mogelijkheid om iets langer alleen te spelen want zo leert hij zichzelf te vermaken. Je baby’s favoriete bezigheid is het in beweging brengen van zijn speelgoed: schudden, rollen of gooien is toch leuk! Maar ook draaien aan wieltjes, eindeloos het deurtje open en dicht doen, iets laten wiebelen door ertegen te duwen, …
Je baby begint nu ook te brabbelen en verstaanbare geluidjes te maken en daarom krijgt hij ook een grote interesse in speelgoed dat geluid maakt. Door goed te luisteren en te kijken naar de wereld om hem heen kan je baby steeds meer dingen nadoen door geluiden en gebaren te maken. Samen spelen en contact maken blijft ook op deze leeftijd belangrijk, zo zal je baby zal steeds meer op je reageren en proberen om jouw geluiden na te doen.
“Leuke samenspeelspelletjes: naar muziek luisteren, optrekken en rechtop staan met jouw hulp, rondzwieren of vliegtuigje spelen, kiekeboe, zingen, voorlezen, gekke geluiden maken, eenvoudige zoekspelletjes, met een bal rollen.”
Kindercoach Natasja
Spelen is leren vanaf 1 jaar
Vanaf de leeftijd van één jaar wordt de fijne motoriek van je kind steeds beter. Je kindje kan kleinere dingen ergens insteken of uithalen, hij probeert voorwerpen op elkaar te stapelen. Jouw handtas, de pannen en pollepels, de inhoud van je schuiven,… niet is nog veilig voor je kleine ontdekkingsreiziger. Zolang het veilig is, kan en mag je kind met alles spelen! Je kind is dol op herhaling en zal waarschijnlijk eindeloos het deksel op de pot doen en er weer afhalen, of de kartonnen doos dichtvouwen en weer openmaken.
“Spelletjes die nu leuk zijn: stapelen van blokken of stapelbekers (ook al lukt dit nog niet altijd), doosjes open en dicht doen, voelboekjes en boekjes met flapjes, met een pollepel op een pan trommelen, deksels op bakjes doen, voorlezen”
Kindercoach Natasja
Je brabbelende dreumes is nog steeds op ontdekkingstocht en is gek op lopen, klimmen, praten en meehelpen. Omdat hij nu steeds beter begrijpt wat je zegt en dat doet gaat hij verbanden leggen. Je kunt dit met hem oefenen door kleine opdrachten te geven. Laat hem bijvoorbeeld een pop in de stoel zetten of zijn beker naar de keuken brengen. Of vraag hem waar zijn neus, ogen en oren zitten en laat hem dat aanwijzen. Vanaf 1 jaar gaat je kind zijn speelgoed steeds meer gebruiken waarvoor het bedoeld is. Hij gaat met zijn autootjes heen en weer rijden, houdt zijn speelgoedtelefoon tegen zijn oor en probeert torentjes te maken met zijn blokken.
“Leuke spelletjes: spelen in de zandbak, puzzelen, kleuren, verstoppertje spelen, torens bouwen, voorlezen, liedjes zingen, kliederen met vingerverf, bellen blazen, rondwandelen met de loopfiets”
Kindercoach Natasja
Samen of toch liever alleen spelen?
- De meeste baby’s kunnen in het eerste jaar nog niet zo lang alleen spelen, al zijn er natuurlijk uitzonderingen. Vaak kunnen ze zichzelf wel eventjes vermaken met een rammelaar, maar ze zijn meestal vlug uitgekeken op hun speeltje. Want het is toch véééél leuker om samen met jou te spelen. Toch is het heel belangrijk om je baby regelmatig alleen te laten spelen zodat hij leert om zichzelf te vermaken. Je zal merken dat dit steeds langer lukt en dat je kindje het ook leuk vindt. Je baby zal waarschijnlijk nog niet echt samen spelen met andere kinderen van zijn leeftijd, ze spelen ‘solitair onafhankelijk spel’ en gaan zich vaak niet met een andere baby bemoeien.
- Het samen spelen met je kind is niet alleen leuk, maar ook belangrijk voor de taalontwikkeling. Je kan denken dat je baby nog te klein is maar toch zal hij er veel van oppikken. Je baby leert taal te begrijpen en koppelt woorden aan acties en voorwerpen. Dit is een heel belangrijke voorbereiding op het zelf leren praten.
- Als baby’s ongeveer één jaar zijn, vertonen ze ‘toekijkgedrag’ bij het spel van andere kinderen. Ze bekijken nieuwsgierig wat het andere kind allemaal aan het doen is. Maar samen spelen met leeftijdsgenootjes is nog ongebruikelijk. Vaak hebben kinderen op deze leeftijd ook moeite om hun speelgoed te delen met anderen.
- Als kinderen rond de twee jaar zijn, spelen ze meestal ‘parallelspel’ met andere kinderen. Ze spelen met hetzelfde materiaal, terwijl ze naast elkaar zitten, maar toch spelen ze niet echt samen. Ze blijven vooral bezig met hun eigen spel.
- Pas als je kind een jaar of drie is, gaat hij bewust samenspelen met andere kinderen. Ze reageren dan op elkaars spel en brengen elkaar op ideeën.
“Kinderen hebben een korte concentratieboog. Doordat je kind snel afgeleid is kan het zijn dat hij maar een korte tijd met hetzelfde speelgoed speelt. Een oorzaak hiervan kan zijn dat je kind te veel speelgoed heeft. Dit zorgt ervoor dat het moeilijk is om te kiezen. Geef je kind een paar speeltjes en leg de rest uit zijn zicht.”
Kindercoach Natasja
Spelen stimuleren
Het mag duidelijk zijn: spelen is belangrijk voor de ontwikkeling van je kind. Coördinatie in je lichaam zorgt voor coördinatie in je hersenen en dit heeft dan weer een belangrijke impact op spellingvaardigheden (lezen en schrijven).
Als jij je kind laat merken dat jij het leuk vindt als hij lekker aan het spelen is, zal hij het vaker doen. Moedig je kind daarom aan bij het spelen. Ook als het hem bijvoorbeeld niet goed lukt een puzzel op te lossen. Reageer daarna ook enthousiast, zodat hij merkt dat je trots op hem bent.
Geschreven door huisexpert kindercoach Natasja Mussche
Natasja Mussche heeft een diploma orthopedagogie en heeft ervaring als begeleidster van kinderen en jongeren met gedrags- en emotionele stoornissen. De opleidingen over communicatie met baby’s, kinderen en jongeren die ze volgde hebben haar aan het denken gezet & geïnspireerd om aan de slag te gaan als zelfstandig kindercoach
